Santa Barbara mendia
Hirigunetik gertu, mendi txango txiki bat egiteko gune aproposa da Santa Barbara mendia.Ibilbide sarea : Santabarbara hemendik egiten da.
Panoramika Santa Barbara menditik | Iñaki Sanz Azkue
Garai batean Santa Barbara mendia koral arrezifea zen. Duela 120 milioi urte, Kretazeo garaian, Euskal Herrian klima tropikala zen nagusi. Itsas hondoa nahiko azalekoa izateak zenbait organismo eraikitzaileren sorrera ekarri zuen. Uharri-eraikitzaile (koral) horiek langa luzeak eratuz lerrotu ziren, ekialde-mendebalde norabidean. Koral arrezife ziren horiek egun Euskal Herriko kareharrizko mendiguneak direnak sortu zituzten. Horietako bat Santa Barbara mendia da.
Herri-gunetik gertu, Santa Barbara mendiak mendi-bira txiki bat
egiteko ingurune bikaina eskaintzen du. Mendi honetan Urumea ibarraren
bista zoragarriez gain, Hernaniko historian izan duen
garrantzia gogora ekartzen duen ermita eta gotorlekuaren
arrastoak aurki daitezke. Baita eskalatzeko toki aproposa ere.
Urtero,
uztailaren 31ean, erromeria antolatzen da santa Barbara mendian: meza,
herri kirolak, bertsolariak, bazkari herrikoia...
Gotorlekua
Santa
Barbarako gotorlekuari buruzko lehen berriak 1793ko azaroaren 20koak
dira. Egun horretako Udal aktan Probintziako Foru Aldundiak Hernaniko
Udalari Santa Barbara ermita ingurua gotorleku bihurtzeko egin zion
eskaera azaltzen da.
Ordutik, I. Guda Karlistan (1833-1839), II. Guda Karlistan (1872-1876) eta Guda Zibilean (1936) egon da okupaturik.
Lehenengo Guda Karlista amaitu zenean, Vergarako Hitzarmenaren ondoren (1839), gotorlekua bota egin zuten.
Bigarren
Guda Karlistan berriro eraiki zuten, aurrekoaren forma eta zimenduen
gainean. Hala ere, hainbat aldaketa jasan zituzten: kuartelen
distribuzioa, gune karratu batzuk borobil antzera eraikitzea... Gainera,
garai zailak zirenez, harri-horma arina eta mortero txarrekin eraiki
zuten. Guda bukatu zenean soldatu gutxi batzuk mantendu zituzten
bertan, baina ezinbestekoa ez zenez eta egoera txarrean zegoenez, 1891ko
abuztuaren 25eko Errege Aginduari kasu eginaz gotorlekua hutsik geratu
zen berriro ere.
Oraingoan, ordea, ez zuten bota eta horri esker iritsi dira arrasto batzuk gaur eguneraino.
Ermita
Santa Barbarako ermita gotorlekua baino zaharragoa da. 1625ean jada hari buruzko lehen berriak azaltzen dira. Meza emateko ez ezik, herritarrei ekaitza edo trumoia zetorrela jakinarazteko ere erabili izan zen. 1769ko dokumentu batek dioenaren arabera, Santa Barbarako ermitako kanpai hotsak Hernaniko parrokiko kanpaiak jotzen hasteko seinale bat ziren, herritarrak ekaitzaren aurrean prest egon zitezela ohartarazteko.
1955ean gaur egun ezagutzen dugun ermita eraiki zen, eta Tradizioak Santa Barbarako tontorra ermitaren irudiarekin lotu du. Ordura arte, egun jatetxea dagoen lekuan kokaturik zegoen. Jatetxeko sarrerako arkua dugu garai bateko ermitatik geratzen den gauza bakarretarikoa.