Edukira joan

Webgunearen titulo eta logoa

Ondarea guztiona delako
 
Mostrar/ocultar men? principal de navegaci?n [eu]
Bertsoaren haria Hernanin
Estitxu Eizagirre Kerejeta, 2014

 

gaiak

1991KO GIPUZKOAKO TXAPELKETA

 

      Non-noiz: Abenduaren 22an, Donostiako Belodromoan. Telebistak emandako bultzadari esker, eta bertsolari belaunaldi berriak zaletutako ikusleak medio, boom-aren txapelketa izan zen 1991koa. 11.000 lagun bildu zituen.

      Bezperan, 101 urterekin Joxe Migel Barandiaran hil zela eta, haren oroimenez minutu bateko isiltasuna gordez hasi zen saioa.

 

Bertsolariak: Izen ematea libre. 54 bertsolari

      Sailkapena:

            Anjel Mari Peñagarikano: 708,5

            Andoni Egaña: 706,5

            Xabier Perez, “Euskitze”: 698

            Jon Sarasua: 696

            Sebastian Lizaso: 690,5

            Iñaki Murua: 685,5

            Martin Rezabal “Olaso”: 671,5

            Mikel Mendizabal: 669,5

      Epaile eta gai-jartzaileak talde lanean aritu ziren.

 

      Hiru faboritoak: Aparra medio, inoiz baino egunkari orri gehiago bete ziren txapelketaren kontuarekin. Bakoitzaren beldurrak, entrenamenduak eta gainerakoak bistan geratu ziren. Finalaren aurretik, Lizaso, Egaña eta Euskitze ziren faborito bakarrak. Diario Vascoko izenburu gogorrak garbi adierazten zuen (erderaz): “Txapela bat hiru bururentzat”. Zaletuen iritzia ere horrela ematen zuen egunkari horrek “batek huts egitea, bale. Bik huts egitea, tira, baina hirurek huts egitea... hori ezinezkoa da”.

      Ordea, Anjel Mari Peñagarikanok irabazi zuen txapela eta entzuleen bihotza. Urte luzez txapeldun izandako Txomin Garmendiak jantzi zion txapela.

      Kartzela bor-bor: Kartzela hartan egosi ziren txapelketako osagai gehienak. Kartzelan denak barrez eta kontu kontari aritu omen ziren. Denak bat ezik: Peñagarikano isilik eta kontzentratuta egon zen, bada ezpada. Bere txanda iritsita, kartzelako lanean hartu zion aurrea Peñagarikanok Egañari, ordura arte Egañak 512 puntu eta Peñagarikanok 486 puntu baitzituzten. Lana bukatuta atzean eseri zenean, horrelaxe esan omen zion Egañak: “Anjel Mari, heu geratuko haiz gaur aurrena”. Peñagarikanok: “Adarrik ez jo” zurbil batekin erantzun zion.

      Kartzelako gaia bera, txapelketa horretan jarritakoen adierazgarri izan zen, guraso-seme-alaben arteko harremanen korapiloak, alegia: “Zu, ilunabarrean amari musu emanda zeure autoan atera zara festara, ordubiak alderako itzuliko zarela esanez. Une honetan goizeko seiak dira. Oraintxe gogoratu zara amari emandako hitzaz. Zauden egoeran zaudela, zer zauden tokitik hiru bertso”. Egañak Eginen adierazi zuenez “Nere amari ez nion nik hemezortzi urterekin ere ezeren konturik ematen eta orain kosta egiten zait egoera horretan jartzea. Andreari kontuak ematea balitz, tira, errazago moldatuko nitzatekeen.”

      Sarasuak “Sortutako morboaren aurka erreakzionatu nahi” izan zuen. Zazpi puntuko bi bertsoren ostean, zortziko “eskas” (sic) bat bota zuen, propio. Morboaren kontra erreakzionatu, eta eztabaidarako gai bihurtu zen hurrengo egunetan”.

[Bertsolaritzaren datu-basea, EHBE]

 

 

BERTSO ESKOLAKOEN PARTEHARTZEA

 

      Final-aurrekoetan

            — Jokin Sorozabal

      Azken laurdenetan

            — Joxe Luis Urdangarin

      Kanporaketetan

            — Jon Eizmendi

            — Iñaki Zelaia

      Gu ginen bertso eskoletako lehenengotako labealdikoak, eta txoke bat egon zen, betiko bertsolarien eta bertsolari gazteon artekoa.

[Joxe Luis Urdangarin]

 

      Aurrenekoz parte hartu genuen txapelketa 1991koa izan zen. 18 urterekin, Hondarribiko arrantzaleen kofradian. Eizmendi eta biok ginen Hernanitik. Gustura geratu nintzen egindako saioarekin. Zehatz ez dakit, baina badakit puntu gutxirengatik ez nintzela pasa.

[Iñaki Zelaia]

 

      Zu, Anjel Mari Peñagarikano, rock talde bateko partaidea zara eta zu, Jokin Sorozabal, honen aitona. Zuri, Peña, ez dizute kalean ensaiatzeko lekurik uzten eta Sorozabal zure aitonari baserriko ikuilua eskatu diozu ensaioak egiteko.

      Doinua: Antton eta Maria.

 

        J. Sorozabal:

Errespeto haundian

didazu hitzegin,

saiatzen naiz izaten

zuretzat atsegin,

kaleko bajeretan

ensaiatu ezin,

ikuiluan sar zaitez

zure lagunekin,

aurrena ensaiatu

gero lanak egin.

 

        A.M. Peñagarikano:

Erantzungo al dezu

zuk nere galdera?

Baserrian hor daude

gurdi eta lega,

ikuiluan zintzilik

hor atxur da sega,

hori utzi zaidazu

aitona, “kolega”,

hau baino leku hoberik

inun ba ote da?

 

        J. Sorozabal:

Leku txarra da baina

zuretzat ederra,

ez nekien zinanik

hain buru okerra,

eman beharko didazu

ondoren eskerra,

lanean jardun gero

ez izan alperra,

hola kobratzen det nik

nere alkilerra.

 

        A.M. Peñagarikano:

“Titi”, ez dadukazu

burua galdua,

ez eta ere kandela

bat’e itzaldua,

kontutan hartu zazu

iloben gradua,

ikuilua zuk utzi

aiton onratua,

ta gustatuko zaizu

gure ganadua.

 

        J. Sorozabal:

Ganadu ona dago

mardul eta gazte

baina lana eskeinita

ihesean laste.

Zertan bildu dituzu

horrenbeste traste?

Ikuilurako bada

hamaika kontraste,

orain sardearekin

ensaia zaitezte.

 

        A.M. Peñagarikano:

Ikuilura nator ni

ikasteko planez,

aitona hemen dabil

ardoa edanez

eta orain iloba

“oi ke guai!” esanez,

ikuilua utziko dit

aitortzen duanez,

pagatuko dizut nik

gero lan eginez.