Edukira joan

Webgunearen titulo eta logoa

Ondarea guztiona delako
 
Mostrar/ocultar men? principal de navegaci?n [eu]
Bertsoaren haria Hernanin
Estitxu Eizagirre Kerejeta, 2014
 SAGARDO FESTAK 1990EAN | JOXE LEGARRETA BERTSO-PAPER LEHIAKETA | BERTSOZALE ELKARTEA 

 

gaiak

JOXE LEGARRETA BERTSO-PAPER LEHIAKETA

 

 

JOXE LEGARRETA “PEPITO”

 

      Asturiasen jaio zen, Luarca herrian, 1931. (...) Hernanira etorri ziren bizitzera: Kardaberaz kalean bizi izan ziren urte batzuetan, gero Igerola baserrian eta Pagoagan, eta azkenik Fagollagan.

      (...) Pepito bera bertsozalea zen, euskal kulturaren adierazpen bat zelako batez ere.

      (...) ikurriña legeztatu zutenean, inon baino lehenago jarri zen Hernanin ikurriña, baina ez zen kasualidadez izan. Pepitok berak andreari oihal txuri, gorri eta berdeak ekarri eta ikurriña ezkutuan egiteko eskatu zion eta han eduki zuen gero gordeta egun hori iritsi zen arte.

      (...) Joxe Legarreta Hernaniko zinegotzia izan zen 1971tik 1979 bitarte lehenengo eta ondoren, 1984tik heriotzak mundu honetatik eraman zuen bitarte, 1987ko Urtarrilak 23.

      Bere ibilbide politikoa auzoarekin, mendiarekin eta naturarekin oso lotua egon zen. Aparrain, Santa Barbara eta Akola atseden-lekuen sorrera bultzatu zuen eta 1974an berreskuratu zuen Zuhaitz egunaren tradizioa.

[Joxe Legarreta, “Pepito”ren omenez liburuxka, 2003ko ekainean]

 

      (...) Bada azpimarratu behar den zerbait, Joxe gustora sentitu arazten zuen zerbait, bere izakera goxo eta humilarekin bat zetorren zerbait: NATURA EDO IZADIA.

      (...) Horregatik eta Joxe, zure gustokoa izango zelakoan, bihotzez, antolatu dugu I. Bertso Paper Lehiaketa hau zure izenean, bi urtetin behin ospatuko delarik. Hau bultzatzearen helburuak, euskara suspertzea batetik, eta hainbat lan egin zenuenagatik (Zuhaitz eguna...) aukeratu dugu NATURA gaia, bestetik, gure artean beti bizirik iraun dezazuen, euskara, Natura eta Joxe Legarreta “Pepito”.

[Hernaniko Udala, Joxe Legarreta I. Sariko liburuxkaren sarrera]

 

 

SARIDUNAK

 

      Antolatzailea: Hernaniko udala, euskara zerbitzua

 

1.— 1987:

      Lehen saria: Joseba Santxo.

      Bigarren saria: Xanti Zabala.

 

2.— 1989:

      Lehen saria: Rikardo Gonzalez de Durana.

      Bigarren saria: Jesus Mari Etxezarreta.

      Hirugarren saria: Xanti Zabala.

      Epaimahaia: Joxe Mari Arrieta eta Mikel Mendizabal.

 

3.— 1991:

      Lehen saria: Xanti Zabala.

      Bigarren saria: Juanjo Respaldiza.

      Hirugarren saria: Xanti Zabala.

 

4.— 1993:

      Lehen saria: Pello Esnal.

      Bigarren saria: Xanti Zabala.

      Hirugarren saria: Joxe Luis Urdangarin.

 

5.— 1995:

      A mailan: Ekaitz Goikoetxea.

      B mailan: Nahikari Gabilondo.

      C mailan: lehena Juanjo Respaldiza eta bigarrena Asier Oiarbide.

 

6.— 1997:

      A mailan: Amets Arzallus.

      B mailan: Ekaitz Goikoetxea.

      C mailan: lehena Unai Agirre eta bigarrena Julian Albistur.

 

7.— 1999:

      A mailan: Irati Goikoetxea.

      B mailan: Ekaitz Goikoetxea.

      C mailan: lehena Unai Agirre eta bigarrena Pello Esnal.

      Epaimahaia: Joxe Mari Arrieta, Aitor Mendiluze eta Mikel Mendizabal.

 

8.— 2001:

      A mailan: Joxe Munduate.

      B mailan: Alaitz Sarasola.

      C mailan: lehena Jon Martin eta bigarrena Nikolas Zendoia.

 

9.— 2003ko ekaina: lehiaketaren ordez bertso musikatu-emanaldiak egin ziren (bat Ereñozun eta bestea Hernanin). Herriko bertsolariek herriko gaien inguruan idatzitako bertso-paperez osatuak.

 

 

 

“NATURA SUNTSITUZ”

 

        1

Natura izanikan

luxuzko ondare

lur bizia laister da

desertuko hare

porlana da paraje

berriko landare

trenbide ta kaminu

danak parez-pare

Euskadi bihurtu da

armiarma sare.

 

        2

Sasi negoziaketa

baten atseginez

Leizaran bete dugu

ke eta zikinez

zuhaitzak ordezkatuz

asfalto gordinez

lehengo txori kantuen

ordezko eginez

eguna esnatzen da

kotxeen txirrinez.

 

        3

Orain zuzenduko naiz

Itoizko putzura

Nafarroako herri

txikien kutsura

urtegi handi batez

nahi dute ingura

garai berrietako

jaungoiko da ura

norentzat izango den

ez dakigun hura.

 

        4

AHT-a ere

hau aurrerapena

Europan garaturik

datorkigun trena

komeni ez zaienez

gerta litekeena

gizarteak frenurik

ipintzearena

azkar bezain ixilik

pasako dutena.

 

        5

Y-grekoaren forman

kanpotik eraso

nahiz ta guztiz kontrako

eritziak jaso

Hernanin ere sortu

du hainbat arazo

adio Akarregi

eta Landarbaso

zerbait zutik utziko

digute akaso.

 

        6

Urumeara buelta

txiki bat eginez

hobe da ez joatea

txit usaimen finez

itsasoa ere da

kolore berdinez

industriaren kontrol

ezak eraginez

bazterrak bete dira

gure hondakinez.

 

        7

Ekidin litezkeenez

hamarretik zortzi

aginteko hamaika

pertsona arrotzi

ezin litekeela

nahi diot egotzi

hondakin toxikorik

edonon ehortzi

mundua bilakatuz

gure zakarrontzi.

 

        8

OTAN-ek ere igo

gintun kategoriz

asko aprobetxatuz

horrelako zoriz

Nafarroako gune

marroi eta horiz

Yankiei nola lotu

ginen soka lodiz

Bardeak bete ziren

metalezko txoriz.

 

        9

Yupi kirolak nola

modan jarri diran

itsasertzeko azken

proiektuen jiran

kirol portuak daude

non nahi ikusmiran

bela eta ur motor

piraguen segidan

turistak ehizatzeko

zepoak bailiran.

 

        10

Eta guzti honekin

haunditzen ari da

zenbait haundi maundiren

patriken dizdira

sinesten ez baduzu

jarri zaitez tira

Suitzan irekiriko

kontuei begira

garapen aitzakian

aberastu dira.

 

        11

Geure aldetik ere

jarrera arina

bakoitzak kotxe bana

ahal dutenek bina

zaborra egunero

bi poltsa, jakina

erdiaz gendukake

pasatzeko dina

kontzientziatuago

egongo bagina.

 

[Unai Agirre, 1997ko sorta sariduna]

 

 

EREÑOZU - SARRERAKOAK

 

        1

Denak izan zaitezte

ongi etorriak

hurbildu zeratenak

guk erakarriak

ahotsez ta musikaz

gure aldarriak

zuentzat dakarzkigu

auzoko berriak

le(he)ngo ohitura zaharrean

bertsotan jarriak.

 

        2

Naparraldeko mugan

abiatuz behera

Urumea sartzen da

Gipuzkoa aldera

Pagoagan hasita

Lastola parera

bostehunen bat egoskor

gutxi gorabehera

bizi geran lekua

bailara hauxe da.

 

        3

Nahiz bizileku izan

sarri tokirik ez

hemen etxeak egin

ohi baitira nekez

frontoi promesa ere

ezkutatu da kez

baina gaudenez buru

eta mingain askez

saioa bete degu

auzorako eskez.

 

        4

Le(he)ngoak ere izan

ditugu goguan

Latxen fabrika za(ha)rra

erreka onduan

Fagollagan eskola

orduko moduan

auzoak zenbat bertso

bota ta entzun duan

lan ta festa egiten

zekiten orduan.

 

        5

Auzoan bikote bat

badegu begiko

hoiek ahaztea ere

ez da komeniko

izenez ta izanez

tamaina haundiko

auzoari lotuta

dauzkagu betiko

San Antonio patroi

ta Txirrita jainko.

 

[Aritz Zerain, 2003an Joxe Legarretaren omenez
Ereñozun egindako bertso-emanaldirako jarriak]

 

 

HERNANI - SARRERAKOAK

 

        1

Herri bat bada bere

zilborraren erdin

kanpoan famatua,

etxean ez berdin;

erdia euskalduna,

erdia etorkin;

haundi baina txikia;

goxo baina gordin...

portal denek bi ate

dauzkate Hernanin.

 

        2

Neguko zoramena,

udarako pake;

sagardoaren kabi,

zuritoen parke,

Nafarroatik gertu,

Donostia maite;

mendiko haize berde,

papelerako ke...;

hemen portal guztiek

dauzkate bi ate.

 

        3

Larunbata festa gau,

jaia festa oste;

kanpotarren pagotxa,

herritarren nahaste;

herri-bizi motela,

herri-gogor ospe;

igual bitxi izaki...

igual asko uste...

Hemen portal guztiek

bi ate dituzte.

 

        4

Naturzalea baina

zementuz jarria.

Bizimodu arrosa,

borroka gorria.

Maiz maitatua ta maiz

gorrotagarria.

Heldu eta gaztea;

zaharra ta berria...

portal denek bi ate

dauzkaten herria.

 

[Maialen Lujanbio, 2003an Joxe Legarretaren omenez
Hernanin egindako bertso-emanaldirako jarriak]

 

 SAGARDO FESTAK 1990EAN | JOXE LEGARRETA BERTSO-PAPER LEHIAKETA | BERTSOZALE ELKARTEA