—bertsolariak—
UNAI GAZTELUMENDI ARANDIA
1988an Añorgan jaioa
ETXEKO GIROA
Gu txiki txikitandikan hasi ginen, Aita oso zalea da. Usurbilgo bertso eskolan aritzen zen eta guri bertsozaletasun hori transmititu nahi zigun. Txirritaren bertsoak kantatzen zizkigun, eta bertso zaharrak ikasteko puntuka hasten ginen bi anaiak, tarteka hitz berriren bat sartzen genuen, eta horrela hasi ginen.
Ikastolara joan, gu oso txikiak ginen, eta zaharragoak etortzen ziren eta “bota bertsoa, bota bertsoa!” esaten ziguten eta anaiak igual zer edo zer asmatuko zuen, baina nik beti “haiziak bidali du” kantatzen nuen.
BERTSO ESKOLAK
Aitaren bidez Xabier Sukia eta Ibai Esoainekin hasi ginen Igeldoko bertso eskolan, 7-8 urterekin. Bertso eskolan lehenbizi Lasarteren bertsoa ikasi nuen “aitontxua eskasturik” hasten dena. Irakasle hasi nintzenetik, talde berriren bat hasten denean beti bertso hori erakusten diet.
Han oso gustura ibiltzen ginen, eta Beñatek Gipuzkoako Eskolarteko Txapelketan atera nahi zuenez, urtebete egin genuen Antiguako Luberri ikastolan Iker Alustizarekin. Beñat ongi ibili zela ikusi, eta hurrengo urtean “ba, nik ere atera behar dut ba!” pentsatu nuen eta Hernaniko taldearekin atera ginen, gure adineko talderik ez baikeneukan ez Añorgan eta ez Donostian. Gu bi anaiak, Peru lurramendi eta Aitor Larreta atera ginen. Hernaniko bertso eskolara etortzeko lehenbiziko pausoa hori izan zen.
ESKOLARTEKO TXAPELKETAK
|
Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketa |
2000 |
Txapeldun (Txikitan, Hernaniko taldearekin) |
|
Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketa |
2001 |
Txapeldun (Txikitan, Hernaniko taldearekin) |
|
Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketa |
2002 |
Finalista (Txikitan, Hernaniko taldearekin) |
|
Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketa |
2003 |
(parte-hartzailea) |
|
Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketa |
2004 |
Finalista |
|
Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketa |
2005 |
Txapeldun (Handitan) |
|
Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketa |
2006 |
Finalista (Handitan) |
|
Euskal Herriko Eskolarteko Bertsolari Txapelketa |
2002 |
Txapeldun (Txikitan) |
|
Euskal Herriko Eskolarteko Bertsolari Txapelketa |
2005 |
Finalista (Handitan) |
SARIKETAK
|
Berritxu |
2005 |
|
|
Axari |
2007 |
|
|
Osinalde |
2007 eta 2008 |
|
|
Aztiri |
2008 eta 2009 |
|
|
Erniarraitz |
2008 eta 2010 |
Txapeldun ordea |
|
Hernandorena |
2009 |
Txapeldun ordea |
|
Bertxoko |
2010 |
|
|
Lizardi |
2008tik 2012ra |
Bertso onenaren saria 2008an |
|
Plazatik Gaztetxera |
2009 |
Txapelduna |
|
Xenpelar |
2010 eta 2012 |
|
|
Mikel Laboa Bertsolari Txapelketa |
2011 eta 2013 |
Txapelduna 2011n |
|
Udarregi |
2012 |
|
Nik lehenbiziko sariketa Osinalde izan nuen. Kanporaketa Aztirian izan zen, kristoren giroa zegoen, ikaragarri gustura aritu nintzen. Anaia eta Uxue Alberdi pasa ziren finalera eta zer da kontua, eta Uxue Alberdi eta Ander Lizarralde Kuban ziren, abioia galdu zuten eta “zuek joan beharko duzue finalera!” esan ziguten. Osinaldeko finala jendez betea izaten da, bertso txarrari ere txalo jotzen zaio fuerte, eta oso gustura aritu nintzen.
Erniarraitzen aritu naiz, bigarren egin nuen eta puntu erdigatik gainera!
Baita ere bigarren egin nuen, puntu erdigatik, Iparraldeko Hernandorena sarian. Kotxean maldizio ederrak bota nituen.
Unai Gaztelumendi
2005eko Gipuzkoako Eskolarteko txapela buruan.
TXAPELKETAK
|
Gipuzkoako Bertsolari Txapelketa |
2007 |
Lehen fasea |
|
Gipuzkoako Bertsolari Txapelketa |
2011 |
Final zortzirenak |
Arantza hori daukat, ez dudala nire burua ikusten txapelketako bertsolari gisa. Txapelketa bat ona egitea nahi nuke.
PLAZAK
Ume umetatik beti eduki ditut plazak. Txikitan, bi anaiok besteak baino gaztexeago ginela kantatzen genuen bat-batean. Gainera, 11-12 urte bagenituen ematen zuen pare bat urte gutxiago genituela. Urnietako festetatik deitu ziguten Andoni Egaña, Xabier Amuriza eta Jexux Mari Irazurekin kantatzeko eta gu han, ume umeak ginela, gustura.
Txiki txikitatik beti izan ditugu urtero bost-sei saio, beti. Urtetik urtera gehitzen, eta 16 urtetik hona anaiarekin asko ibili naiz, bertso afariak eta egiten.
Anaiak 2007ko Gipuzkoako Txapelketan bigarren egin zuen, eta bera jada beste mota bateko saioetan hasi zen, oholtzakoetan. Anaiak bigarren egiteak niri ere saio gehiago ekarri dizkit, baina diferenteak, gaztetxe eta sozidadeetan, tabladuko saioak oso gutxi. Nire mailan eta nire edadean nahiko saio egiten ditut.
Julio Sotorekin Bartzelonara joan nintzen, Julen Zelaietarekin Madrilera...
2006-01-07 Zumaia, jaialdia
Unai Gijarro eta Unai Gaztelumendi. Bata añorgarra da eta bestea, berriz, oikiarra; herri handiago bateko auzotarrak biak ere. Hala ere, zer aldarrikatua izango duzue.
U. Gaztelumendi:
Biak auzotar jaio ginen ta
biak auzotarrak berez.
Ni Donostian barruan edo
senti naiteke aldrebes;
ñoñostiarren herritik azkar
egin nahiko nuke ihes...
donostiarra izan naiteke
baina ñoñostiarra ez.
U. Gijarro:
Herri txikiak sentitu ohi du
barrutik ta bihotzean;
beti egoten da pixkat aparte
eta harago ertzean.
Baina gauza bat eskatu nahi det
hasi nahi nuke eskean:
ez ditezela soilik gogora
inpuestoak kobratzean.
U. Gaztelumendi:
Inpuestoekin badaukate bai
herriek mila aitzaki
ta kontra egin nahiko genuke
kontra bai baina egoki:
donostiarren aurkakoa naiz
ta hala izan naiz beti;
mugetan gertu egonagatik
nortasunean urruti.
U. Gijarro:
Hori esaten gabiltza Unai
hainbat eta hainbat urte
herri txikiak beregan badu
ez dakit zenbat bertute;
neri burura hori etorri zait
ta kantatu dezu zuk’e:
herri txikiek haundiek baino
nortasun gehiago dute.
U. Gaztelumendi:
Gaur kantatzera etorria naiz
honaino Zumaiaraino.
Donostiarren buruan dago
nik ez dakit zenbat laino;
handik urruti joan nahi nuke
ahal dan urrutien, koño!
etxekoago bainaiz Zumaian
Donosti aldean baino.
U. Gijarro:
Pozgarria da leku denetan
bat gustora egotia;
pozgarria da herri txikiak
izatea bere tokia.
Arrazoi dezu eta alaitu
kantua ta bekokia
mapa denetan azal daitezen
Añorga eta Oikia.
2012-08-17 Donostia, jaialdia
Hemen dituzue bi pirata. Gau osoan parrandan ibili ostean, gaupasa egin ostean, beroak harrapatuta, leku fresko baten bila dabiltzanak. Halako batean, Artzain Onaren katedrala ikusi duzue, eta pentsatu duzue “Hori bai toki freskoa”. Sartu zarete bertan, eta egonaldi bat eginda, zuk, Unai Gaztelumendi, esan diozu “Beno, Iñaki, freskatu gara eta goazen”, baina Iñaki Apalategik ez du irten nahi elizatik. Zerbait igarri du, errebelazioren bat edo.
I. Apalategi:
Abordajea eginda gero
elizan biharamona
rebelaziorik euki gabe ere
oso gustora nengona.
Nahiz ta piratok edaten degun
gustora txalupan rona
kaliz honetan bada zeozer
dagoena nahiko ona.
U. Gaztelumendi:
Eskorbutoko nikiarekin
hau berez punki mardula
eliza baten sartu gabea
izango zinan sekula
ta orain dio hemen barruan
pozik gelditu nahi dula
uste det atzo gauez Iñaki
gehiegi edan zenula.
I. Apalategi:
Baino jendea hemen sartzeko
ipini ohi da ileran
eta guk ere aprobetxatu
behar genduke aukeran.
Gurutze baten hor bizardun bat
etzanda dago primeran
gera gaitezen Unai ez dakit
muitzen hasi ez ote dan.
U. Gaztelumendi:
Elizan sartu eta gustora
gelditu da berehala
gurutzean dagon tipoai beida
ipini gero aibala!
Zuk jarri dezun aurpegi hori
ez da gero naturala
bizarra ikusi eta uste du
Sebastian Lizaso dala.
I. Apalategi:
Ez naiz fijatu baino bai dago
hura Sebastian bezala
lehen keinu txiki bat egin arren
ez da moitzen berehala
baina barruan segitu nahi det
bere ondoan nola hala
ze kanpoan nun aurkituko det
hemen dagoen itzala.
U. Gaztelumendi:
Zuk kritikatzen dituzu beti
kristautasunan problemak
zureak izan dira gaur arte
beti idea punkienak
ta orain hemen itzala dago
eskatzen dizu barrenak
baino badira itzalen batzuk
erre egiten dutenak.
I. Apalategi:
Oraintxe bertan ikutu dezu
nere moralaren langa
ta konbentzitu ein nauzu Unai
egia garbi esanda.
Beti ibiltzen gera egiten
antikriston propaganda
joan gaitezen gurutzeari
buelta erdia emanda.