—gaiak—
1995EKO GIPUZKOAKO TXAPELKETA
Non-noiz: Abenduaren 17an, Donostiako Gaska pilotalekuan. 3.000 entzule bildu ziren.
SAILKAPENA
Aitor Mendiluze: 646,0
Jexux Mari Irazu: 627,5
Juan Jose Eizmendi “Loidisaletxe”: 619
Mikel Mendizabal: 610
Iñaki Murua: 607
Iñaki Zelaia: 604,5
Jokin Sorozabal: 583,5
Jose Ramon Elorza: 565,5
“Mazedonia bat bezela” definitu zuen finala Loidisaletxek, aurreko belaunaldiko lau eta berriko beste lau elkartu baitziren oholtzan. Txapelketa astean, adinen bataz-bestekoa 23 urtekoa zen. Bittor Agirre (59 urte), Narbaiza eta Xabier Zeberio (46na urte) ziren zaharrenak, eta Maialen Lujanbio (19 urte) gazteena. Txapeldun atera zen Aitor Mendiluzek berak, 20 urte ondo heldu zituen. Irakurri besterik ez dago, Manuel Lasartek txapela jantzi zion egun hartan esandakoak:
“Neronek asko egin dudala baino gehiago (...)”, Euskaldunon Egunkaria.
“Mendiluze, Aitor”, Aizu.
“Aitor Mendiluze, Gipuzkoako txapelduna”, Aiurri.
Distirarik gabeko bitxiak: Aurreko txapelketako boom-aren aparrak jaitsita zeuden. Hilabete asko ziren “Hitzetik Hortzera” telebista programa eten zela, eta finala ere ez zen telebistaz eskaini. Gainera, aurreko txapelketako faborito eta txapeldunek ez zuten parte hartu, belaunaldi berriari bultzada ematea baizen txapelketaren helburu nagusietako bat. Anjel Mari Peñagarikanok, hala zion hamaikagarren aldiz kontu horrengatik galdetu ziotenean (Argia, 1995-12-17): “Gu atera izan bagina ere, gutako asko atzean gera zitezkeen. Alferrikakoa da ‘haiek atera izan balira...’ esatea. Hor daude zortziak finalean, inork ez die ezer erregalatu.”
Bertsotan ez, baina iritzia ematen aritu ziren aurreko txapelketako izarrak.
Kimu berriak: Bertso eskoletako fruitu hauek bertso eskolen inguruan mugimendua sorrarazi zuten, eta entzuleen artean antzematen zen, bai giroan, bai pankartetan ere, kuadrillak eta hintxak non zeuden.
Txapelketan euren burua ezagutzera emateko aukera ederra zuten gazteek, eta ondo erantzun zioten ardura horri, Anjel Mari Peñagarikanok aitortu zuenez: “benetan inpresionatuta geratu naiz bertsoen kalitatearekin. Oso maila ona erakutsi dute.” (Argia, 1995-12-17).
Lierni Elortzak, txapelketako koordinatzaileak, horrela baloratu zuen gazteen lana (Argia, 1995-6-11): “Plazaz-plaza aritzen diren bertsolarien esperientzia falta zaiela nabarmendu da, eta oraindik dezente landu behar dituztela euren buruak. Baina, era berean, esateko asko duen eta esaten dakien belaunaldi bizi baten testigantza utzi dute txapelketan.”
Baina bertsolari gazteen kontrako iritzirik ere ez zen falta izan.
Klasizismoaz eztabaida. Maialen Lujanbiok Ordiziako finalaurrekoan bota zuen azken agurrak egurra eman zion, bere ustez txapelketak bertsolaritza klasikoari egindako apologiari.
[Bertsolaritzaren datu-basea]
BERTSO ESKOLAKOAK SAILKAPENEAN
Finalean
— Aitor Mendiluze, txapeldun
— Jexux Mari Irazu, txapeldun-orde
— Iñaki Zelaia, bosgarren
— Jokin Sorozabal, seigarren
Finalaurrekoetan
— Unai Agirre
— Maialen Lujanbio
— Jon Eizmendi
— Joxe Luis Urdangarin
Lehen fasean
— Iker Alustiza
Bertsolari Elkarteko Lehendakariak, Imanol Lazkanok, kantatua:
Doinua: Aita izena.
Kanporaketak pasa ondoren
lehenago hainbat herritan,
euskaldun denok jarriak geunden
gaurkoaren egarritan.
Zerbaitek behintzat elkartzen gaitu
beti ez gabiltz erritan,
seguru nago aurrera ere
batu gindezke sarritan,
gure zuhaitza udaberriro
baitegu kimu berritan.
Aitor Mendiluze Txapeldunaren agurra:
Doinua: Ligoi bizitza ez da izaten.
Nundik datozkit hainbeste txalo
ta nundik hainbeste sari,
lehenik eskeini behar atzean,
dagon zazpikoteari,
ta beste hainbat zuentzako gaur
publikoari berari,
txalo jo didatenari,
bueno, ta beste denori
eta nola ez atzo urteak
kunplitu zituenari,
Manuel* hau zuri eskeintzen dizut
atzoko partez opari.
[* Manuel Lasarte]
LASARTEK TXAPELDUNARI
Aitor Mendiluzeri txapela jantzi ondoren, Manuel Lasarte kantatu zituen bi bertsoak:
Doinua: Haiziak bidali du.
Zortzi bertsolariak
dira leial jardun,
horren testigu gera
milaka euskaldun,
beraz Mendiluze zu
zaitugu txapeldun,
zorionak bihotzez
horixe nahi gendun.
Entzuleak bertsoak
desio dituzte,
nik ahal banu hortikan
aseko nituzke,
zuekin inoiz ahaztu
naizenik ez uste,
Lasarte zaharrak beti
maiteko zaituzte.
20 urterekin txapela irabaztea eta txapela Manuel Lasartek ematea da kolpetik zerua zabaltzea.
[Aitor Mendiluze]
Finalaren bezperan Yausikan ibili ginen parrandan, eta ez dakit etxera noiz joango ginen. Nik orduan buruan ondo pasatzea izango nuen, seguruena. Pare xamarrean tokatu lanak, eta berriaren efektua, hori ere izango zen pixka bat, eta bigarren geratu nintzen.
[Jexux Mari Irazu]
Finalaz ere oso rekuerdo ona dut. Miopiarekin hasia nengoen baina betaurrekorik ez nuen janzten eta Gaskan nik jendea ikusten nuen, besterik ez. Beti izan naiz jende askorekin kikildu ez naizena. Askotan okerrago pasatzen dut mahai batean hamar aurpegi gertu ikusiz, mila lagun aurrean edukita baino.
[Iñaki Zelaia]
Ez nuen pentsatu ere egin bukaeran trabatu eta hargatik bigarren geratu nintzenik. Bukaerako agurra ere katxondeoan bota nuen: gai batean homosexualen paperean jarri gintuzten Joxerramon Elortza eta biak, eta ordurako berri xamarra zen gai hori, eta bigarren geratuta, ikuspegi pasota xamarretik bota nuen “batek daki zer trauma dagoen epaile baten bizitzan / homosexuala izan ez banintz txapeldun izango nintzan”. Bigarren postu horri justifikazio bat emate aldera bota nuen! Baten batek pentsatu zuen “hau kexatu egin da”... baina ez zuen horretatik ezer.
[Jexux Mari Irazu]
Azkenean txapelketak badakigu zer diren, neurri handi batean “suertea”. Lehenengo saioa Mutrikun kantatu nuen eta azkeneko bertsoan poto egin nuen eta puntu erdiz pasa nuen lehenengo fasea. Txiripaz pasa, eta bigarren fasean konfiantza gehiago hartu, eta gero finalerdian hazten joan... azkenean finalean kantatu nuen.
[Iñaki Zelaia]
Bertsolari talde bat bageunden aritzen ginenak, eskarmentu pixka bat genuenak. Gure inguruko jendea zen finalerako txartela jokatu behar genuenak. Denok borroka egin genuen, eta nik neronek kartzelan poto egin nuen.
[Unai Agirre]
Beti esan didate txapel erdia Errenteriako finalaurrekoan irabazi nuela. Aurreko bi egunak gaixo egonda eta nekatuta joan nintzen, baina bertsotarako sentsazio bat baneukan, “egingo dut”. Saioa hasi eta berehala etorri zitzaidan sentsazioa “ostra, hau duk buruaren emana! hau duk etortzea!” erraz, gustura aritu nintzen bertsotan. Bukatutakoan Anjel Mari Peñagarikanorekin egon nintzen eta hark esaten zidan “bertso hau oso ona, hemen akats txiki bat egin duk...” eta pentsatzen nuen “jendea fijatu egiten da nire bertsoekin, nik txapelketa honetan ezezaguna izan beharko nikek”. Hasten ari den bertsolari batentzat bi osagaiak elkartzea zen, batetik nire sentsazioa, han bertsotan egiteko gai nintzela, eta bestetik nik baino askoz gehiago zekien jende baten sentsazioa bertsua izan zela.
[Aitor Mendiluze]
1995-04-28, Urretxu
Gaur jakin duzu haurtzaroan hainbat parre eragin zizun pailazoa hil dela.
Doinua: Aita izena.
Jexux Mari Irazu:
Banekien bai ote zeundela
nahiko bajatu samarrik,
gogoratzen naiz zuri begira
ez nuen ba egin parrik!
Orain jun zera ta haur ginanak
utzi gaituzu bakarrik.
Zeru aldian ez da izango
parrik gabeko baztarrik.
Zinana izan zinadelako
ez det egingo negarrik.
Hainbat alditan egon ginan gu
zuri beira algaraka,
izan’e halako xelebriaren
planta betidanik daka.
Behin betirako gure ondotik
izkutatu ta aparta.
Hala ta guztiz irri batekin
agur negarrak lagata,
bizitza ere azken batean
komeria hutsa data.
1995-05-12, Villabona
Zu Maialen Lujanbio artista famatua zaitugu. Zure kuadroa pintura erakusketa baterako eskatu zizun kultur-etxeko zuzendariak Juanito Mitxelenak. Astebetera Maialen erakusketara etorri zara eta zure kuadroa azpikoz gora ikusi duzu. Hiruna bertso Maialen Lujanbio hasita.
Lujanbio:
Herrian aurkeztu det
nere lan sakona
ez da intelektuala
holako gizona.
Goiaren erretratu
txukun eta ona,
da zuk ikusi dezun
gauzik astraktona.
Mitxelena:
Artista jarri zera
zu penetan lehertzen,
gauz hoiek ikusita
baitzera aspertzen.
Kuadroa buelta emanda
hortxen da agertzen,
lehen zeguen bezela
ez zuten ulertzen.
Lujanbio:
Parrik ez zazu egin
zuk nere kontura,
nere kuadroak bazun
nahikoa lilura.
Orain inork ez al du
adierazten duda,
azalpenak idatzi
al dizkiozu ba?
Mitxelena:
Etzaitez hasarretu
hau dala medio,
jendeak gauza horren
berri hauxe dio:
egia esan hori
zer erremedio,
buelta eman ta gehio
duela balio.
Lujanbio:
Dirua’re aipatu
dezu azkenian,
ze zentzu artistiko
dezun barrenian?
Behia goian dauka ta
goia dauka bihan
ta gaitzerdi aldrebes
jarri ez dunian.
Mitxelena:
Artista bat edonor
diteke etsita,
bere langintzak badu
hainbat garrantzi ta.
Itxura danez zaude
gutxitxo jantzita,
hurrengoa pintatu
begiak itxita.
1995-10-20, Usurbil
Doinua: Haiziak bidali du.
Puntua:
Bururatzen al zaizu
pentsamentu txarrik?
Jon Eizmendi:
Nere gogoan ez da
desio zakarrik,
sortuko balitzaida
behin asmo baldarrik,
hura gordeko nuke
neretzat bakarrik.
Azken oina emanda neurri librean: Zain.
Doinua: Ezkondu eta ezkongai.
Jon Eizmendi:
Neskak Bilintxeri ja-jai,
ez zan geldituko lasai,
ni ere nago ezkongai.
Neskatxa bati telefonotik
hots egiten diot noiznahi
baina hark ez du esan bai,
nonbait ez du ausartu nahi,
bitartean hemen naiz zai.
1995-10-22, Arrasate
Puntua:
Enkargatu al duzu
lekurik zeruan?
Joxe Luis Urdangarin:
Bestela’re nahiko lan
badaukat munduan,
baina egon nahi banu
Jaunaren onduan,
eskatu gabe ere
seguru banuan.
Puntua:
Jarrita al daukazu
txanpaina freskatzen?
Iñaki Zelaia:
Ni ezin naiz gaur hasi
gezurrak kontatzen.
Ez badet nik hobeto
gaurkoan kantatzen,
lan askorikan ez det
botilak askatzen.
1995-10-29, Zumaia
Bi guraso zarete. Loidisaletxek bere seme alabei ez die telebista pizten ere uzten. Aitor Mendiluzeri jarrera gogorregia iruditzen zaio.
Doinua: Santa Barbara zure bizitza.
J.J. Loidisaletxe:
Nere jarrera hori da eta
izan nahi nuke hitzeko,
motiboik ez da telebistaren
aurrean beti ibiltzeko.
Haurrak ez dute ia ohiturik
pasiatzen ibiltzeko,
modu politak gehio badira
orduk ondo pasatzeko.
A. Mendiluze:
Denok dakigu neurritik kanpo
kaltegarrikoa dela,
baina ez dezu gauza onikan
inoiz lortuko horrela.
Munduan zehar zer berri dagon
enteratu ditezela,
gaur egun ezin gintezke bizi
kobazulotan bezela.
J.J. Loidisaletxe:
Nere jarrera antzina edo
zaharkitua omen da,
baina zaharraren esana sarri
arrazoidun izaten da.
Munduan berri jakin behar du
baina kalera ertenda,
telebistaren denbora pasa
gaixotasun bihurtzen da.
A. Mendiluze:
Gaixotasun bat izan liteke
ikusi ezkero noiznahi,
baina ona da ikusiz gero
neurri batez eta lasai.
Programaketa azter ezazu
egon zer ikusiko zai,
zer ahaztua badago baina
zer ikasia ere bai!
J.J. Loidisaletxe:
Kaja zahar horren aurrean ahaztu
egiten dira lagunez
eta zertxobait esan nahi dizut
orain zuri erantzunez.
Ezer onikan ez leike lortu
gezur pila hoi entzunez
zeure haurraren onerako da
ta joka zazu zentzunez.
A. Mendiluze:
Ez diet uzten telebistara
joaten goizean goizik,
baina noizbehinka uztea edo
zentzuzkoa leike kasik.
Izaten ezin jakingo dezu
argi erakutsi ezik,
hori ez dala kaja tontoa
maisu dotore bat baizik.
Doinua: Xarmangarria zera.
Puntua:
Puntua:
Preserbatiboakin
egiten al duzu?
A. Mendiluze:
Bai beti nagolako
ni gaitzekin izu,
zita’re badedala
zuk jakin ezazu.
Bukatu egin zaizkit
bat ba al daukazu?
1995-11-1, Alegia
Doinua: Xarmangarria zera.
Puntua:
Mesederako al da
lana banatzea?
Jokin Sorozabal:
Mesede izan leike
pixka bat kentzea,
baina beste aldeak
dakar hor trantzea.
Mesederik haundina
berdin kobratzea.
Azken oina emanda neurri librean: Papera.
Doinua: Aita izena.
J.M. Irazu:
Nik begirada luzatu nahi det
Amazonia aldera,
mundu guztiko baso ta oihanen
atseden-leku da bera.
Moztu ta moztu etengabean
aspalditik ari gera,
igual gu ere joan gintezke
oihanarekin batera,
horrexegatik bere neurrian
gastatu behar da papera.
Puntua:
Adinik onenean
dator soldadutza...
Jokin Sorozabal:
baina ez du balio
zakurraren putza!
Burua nahasten du ta
hondatu gorputza
eta oraindik eman
nahi zaio laguntza.
Kartzelako gaia: Denboraldi bat etxetik kanpo pasa ondoren, itzuleran, etxeko ateari kanta hiru bertso.
Doinua: Aita izena.
Jokin Sorozabal:
Pentsatzen nuen herrian inork
ni ez ninduela maite,
ta horregatik alde egin nuen
begi bistatik aparte.
Gaur itzultzeko hartutakoan
horrenbeste borondate,
nik zer sorpresa hartua dedan
inork ere ez dakizute!
Denbora asko pasako nuen
atea aldatu baitute.
Eta orduan pixka pixka bat
larritu naiz berehala,
konturatu naiz ate berriko
giltzarik ez daukadala.
Lehengo giltza zan nere mendeko
xumea eta leiala,
orain txirrina jo egin behar
kanpotar batek bezala
ta espero det barrukon batek
zabalduko al didala!
Gazteoi beti gure etxeko
giroa ez zaigu gustatzen,
horregatikan aldaketara
errez ohi gera prestatzen.
Etorri eta zein da harrera
hortan ari naiz kezkatzen.
Nere denbora joanak joan dira
hasi nahi nuke askatzen,
barkamen eta erruki pixkat
besterik ez det eskatzen.
1995-11-05, Ataun
Martin Rezabal “Olaso” egundoko herrena eginez sartu da Maialen Lujanbio medikuaren kontsultan baja eske. Maialen Lujanbiok azterketa egin behar dio.
M. Lujanbio:
Hemendik entzun ditut
gizonan kejuak,
egiten ditun builak
ta bere ojuak.
Leheno txikia zana
txikitu kojuak
eta gainera baja
nahi du gizajuak.
M.R. Olaso:
Burlaka hasia zait
bera derrepente
ta buruko ileak
jarri dizkit tente.
belaunen mina daukat
gainera dezente,
kejauko zinake zu
honela bazeunde!
M. Lujanbio:
Itxura penegarriz
etorri zera zu,
horregatikan egin
behar dizut kasu.
Hanka benetan motza
ikusten det aizu!
Eta beste belauna
normal al daukazu?
M.R. Olaso:
Medikuak badauka
nahikoa malezi,
hola ilea hartzen
zergaitikan hasi.
Hanka motz ta luzea
dizkidazu nahasi,
motxena ez didazu
oraindik ikusi.
M. Lujanbio:
Horrekin geratu da
berriz parregarri,
motxena omen dana
nik ez det igarri.
Keja berdinarekin
asko datoz sarri,
baina hor ezin dizut
igeltsorik jarri.
M.R. Olaso:
Sendagilea dator
gaur nahikoa trebe,
adarra jotzen bera
nahiz ikusi grabe.
Ta erantzungo dizut
suabe, suabe,
tente egoten da hori
igeltsorik gabe.
Azken oina emanda neurri librean: Irakurri.
Doinua: Aita izena.
Maialen Lujanbio:
Txapelketetan aritzen gera
denak estu eta larri,
bertsoak duen mamia ere
ia ezin degu igarri.
Biharamona izaten degu
gu guzion lasaigarri
ta Rufinoren* kronikak ere
irakurtzen ditut sarri,
baina gezurra jartzen du dena
ta inork ez irakurri.
[*Rufino Iraola, El Diario Vasco-n argitaratzen zituen kronikak.]
1995-11-19, Azpeitia
Oina: Berriz.
Joxe Luis Urdangarin:
Hogeigarrengo urteurrena
orain burura ekarriz,
Francon izena daukat buruan
bere bigote ta irriz.
Haren menpean gure herriak
pasatako une larriz,
ibilia da, triste gosea
erdi hilda ta egarriz;
nere gurasuk pasatakoa
ez nuke pasa nahi berriz.
Martin Rezabal “Olaso” mendiko iturri zaharra zaitugu eta Joxe Luis Urdangarin iturri horretan freskatzen jarrita dagoen coca-cola. Hiruna bertso Martin hasita.
M.R. Olaso:
Nere bizitzan, mendian puntan
sortu dedan eragina,
hainbat egarri etorri danai
kendu ohi diet samina.
Ta zu’re orain nereganaino
heldu zera alajaina!
Nere beharrik ez zenedukan
zeu ona izan bazina.
J.L Urdangarin:
Belarri hontara mina eginez
etorri zait zure hitza,
nahiago nuke mendi honetan
beste iturririk balitza.
Aizu, mesedez, ez zaitez orain
erraz nere aurka mintza!
Azken aldian, nere kolore
berdinarekin zabiltza.
M.R. Olaso:
Zuk neregana etorritzea,
ez zenedukan ahaztuta,
piskat mejoratu nahi zenduke
hemen nigan freskatuta.
Hor honuntza zu etorri zera
beste norbaitek hartuta,
kolorea du betz beltza eta
gain(er)a botika nahastuta.
J.L Urdangarin:
Gaurko honetan jarria naute
nahiko iturri merkean,
hori esaten det nere ondoan
dedan ura ikustean.
Nere iritziz, hemen jartzea,
izan da nere kaltean;
hau da hau nazka, hartzen dedana,
zapaburuen artean!
M.R. Olaso:
Eta inor’ek ez dizu esan
zapaburuei heltzeko,
azken aldian, nahiz ta urritu
oaindik ez dago galtzeko.
Zu eran eta jende gehiena
jarritzen dezu trantzeko,
gero tragoa nei eiten didate
zure gustoa kentzeko.
J.L Urdangarin:
Zure ondoan, egon beharraz,
guztiz nazkatuta nago,
magal hortako zikinkeri ta
goroldioen esklabo.
Orandik epel, epel naukazu
nahiz ta itxaron luzaro;
bazkaltzen hasi nahi dute eta
eman presio gehiago!
1995-11-26, Errenteria
Mikel Mendizabal haziendako inspektore zara eta Aitor Mendiluze parrokoa. Parrokoak, zergak ordaintzen ez dituelako, inspektorearen bisita izan du.
Doinua: Kantatzera nijoa.
M. Mendizabal:
Parrokoan etxera
bisita juanta,
honek armatua dit
hainbat zalaparta.
Ordaindu zazu zerga
kontuak lagata,
Jainkoaren aurrean
berdinak gera ta.
A. Mendiluze:
Denak berdinak gera
horra zure hitza,
hobe genduke beti
beteko balitza.
Jainkoaren etxea
nola den eliza,
nere faktura danak
berak ordain bitza.
M. Mendizabal:
Elizako kontuak
zabiltz adierazten,
baina diferentzirik
ez degu ikusten.
Zuek tranpatarako
horrenbeste ezten,
haziendak ez du ordea
ezer’e bereizten.
A. Mendiluze:
Ez duela bereizten
haziendak bela,
laister konponbiderik
ez dator horrela.
Zuk ez al dezu entzun
hark esan bezela,
kristau onak barkatu
egiten duela.
M. Mendizabal:
Esaera hoiek ziran
nunbait’e aintzinan,
baina utzi itzazu
guztiak ezkinan.
Ez zaitez hasi orain
Kristoren dotrinan,
erlijiorik ez da
gure diziplinan.
A. Mendiluze:
Bueno, hasten bazera
holako hitz haundiz,
dena ordaindu egin
beharko det egiz.
Horra neure dirua
jarritako neurriz,
ta igandean poltsan
bota zazu berriz.
Azken oina emanda: errez.
Doinua: Gogoan daukat ez du aspaldi.
Jexux Mari Irazu:
Euskal Herriko arazo danak
konpondu behar indarrez,
tristura ere etortzen zaigu
hori pentsatu bakarrez.
Lehenago ere zer dakarkien
ikusia degu aurrez,
pakerik ezak nahiz eta denok
uzten gaituen negarrez,
hala’re denak mahai inguruan
ez dira eseriko errez.
1995-12-03, Ordizia
Aita alabak zarete. Bixente Gorostidi aita, unibertsitateko irakaslea bera, eta Maialen Lujanbio alabari unibertsitatera joateko adina iritsi zaio baina ez du aukera hori hartu nahi.
Doinua: Nafarroako mendi gainetik.
M. Lujanbio:
Donostin dago campus eder bat
berdin Gasteizen bezela,
hirugarrena, Leioan dute,
EHUren kartzela.
Irakurtzen det fakultateak
oso gaizki doazela,
horrek izena dauka polita
eta barrua ustela.
B. Gorostidi:
Ondo diozu ez dabil sano
arrazoirik ezin kendu,
era horretan zure aitari
ahotsa orain ez ozendu.
Ta hobe dezu ondo hezitzeko
guregandik ez aldendu,
ez da munduko onena baino
zer ikasia eskaintzen du.
M. Lujanbio:
Gogoratzen det Paris aldeko
aintzinako iraultza hura,
baina Euskadira begiratuta
orduan sortzen zait duda.
Ez zazu pentsa ni erortzerik
hipokresian mundura,
euskara hutsean ikastearren
greba e(g)in behar den lekura.
B. Gorostidi:
Hanka azpiraino jaitsi ohi dute
sarritan gure hizkuntza,
baina jakizu beti atalka
hobetzen dela hezkuntza.
Ta jakin gabe zertako egin
horren kritika hain hutsa!
Gauzak hobeto egin daitezen
eskeini zure laguntza.
M. Lujanbio:
Nere laguntza eskeiniko det
hori badakizu jakin,
baina elkar lana egin behar da
beste jende guziakin.
Maiz entzuten det zereinik ez da
funtzionarioekin,
nik zu bakarrik ezautzen zaitut
ta nahikoa det horrekin.
B. Gorostidi:
Trapu zikinak astintzen orain
ez zaitez hasi mesedez,
zure heziketan ama ta biok
badegu nahiko interes.
Eta etxean ez usteltzeko
zu alperraren alperrez,
nik matrikula egingo dizut
gustoko izan edo ez.
Sorozabal-Unai Agirre. Bi boxealari zarete. Ring-ean elkar joka baina lurrera erori dena arbitroa da. Nork bota du?
U. Agirre:
Oso ona ez daukak
aizak punteria,
J. Sorozabal:
hiri eman banian
a ze aberia!
U. Agirre:
Arbitroa altxatzen
orain komeria,
J. Sorozabal:
hemen egin behar dik
bakoitzak beria.
J. Sorozabal:
Nola ez zuen pitatzen
harek nere alde,
U. Agirre:
odolik nahi ez badek
bistatikan alde.
J. Sorozabal:
Potrotan eman diot
ta hik zeinek galde,
U. Agirre:
lantegia ez zaio
atera debalde.
U. Agirre:
Hurrena ikasiko dik
paretikan kentzen,
J. Sorozabal:
bestela nahiko lana
bizirik mantentzen.
U. Agirre:
Huraxe jotzia zen
guretzat errezen,
J. Sorozabal:
hi jo izan bahindut ere
lurrera joan hintzen.
J. Sorozabal:
Haundi hauek makalak
izaten baitira,
U. Agirre:
baina kolpe bakarra
nahikoa guztira.
J. Sorozabal:
Nik jotzen bahaut ez haiz
joango urrutira,
U. Agirre:
baldin probau nahi badek
ez hai erretira.
U. Agirre:
Holakotxiak gaituk
boxealariak,
J. Sorozabal:
borrokan hasiez gero
kriston aberiak.
U. Agirre:
Arbitroarekiko
geure komeriak
J. Sorozabal:
hura bota diau ta
gaur txapeldun biak.
J. Sorozabal:
Txilipituarekin
nahiko txulo dabil,
U. Agirre:
orain ez dik pitauko
ez oso borobil.
J. Sorozabal:
Eskerrak medikua
zegoela hurbil,
U. Agirre:
deitu zaiok DYAri
ez baldin badek hil.
1995-12-17, Donostia
Aitor Mendiluze denda handi baten jarri zaituzten Olentzeroren irudia zara. Gauean Iñaki Zelaia sartu da lapurretara. Hor zaudete biok aurrez aurre.
A. Mendiluze:
Haur denentzako hemen badago
gutxinez jostailu bana
eta guztiak eramatea
gaurkoan zure afana.
Bainan umeen pozarentzako
hara zer nolako zama,
zuk lapurtzea neronek eman
beharko nien poz dana!
I. Zelaia:
Pistola duen inor ez dago
ta arituko naiz lasai,
hartuko ditut erropa danak
eta pitxiak ere bai.
Baina Olentzero zauden lekuan
egun gehiagotan jarrai,
nik ez bait nuke ume guztien
ilusiorik ostu nahi!
A. Mendiluze:
Zuk asmo on bat badezu behintzat,
eta hainbestean grazik,
baina okerra bihur liteke
hori ondo egin ezik.
Ilusiorik lapurtu nahi ez
ez zabiltza zuzen kasik,
ni ez naiz haien ilusioa
nere opariak baizik!
I. Zelaia:
Opariren bat hartuko dedan
beldurtu egin al zara?
nik ume denak maitatzen ditut
eta ez izan ikara!
Beraientzako opari pila
sartuko ditut poltsara
ta bihar bertan jardun behar det
neuk Olentzero gisara.
A. Mendiluze:
Lapur zintzo bat azaldu zaigu
egon beharko det lasai...
aspaldidanik nengoelako
ni horrelako baten zai.
Zuk Olentzero papera egin,
benetakoarentzat jai!
Umeentzako opari eta
Olentzerontzat ere bai.
I. Zelaia:
Gau iluna ta laban txiki bat
dira neretzako armak,
biharko egunez poztu nahi ditut
beharrean diran danak.
Pitxi ugariz eta larruzko
jantziaz datozte damak,
lehen ere opari nahiko badute
hona etortzen diranak!
Iñaki Murua etxetik kanpo lan egiten duzun emakume gaztea zara. Haurra izan duzu eta, Aitor Mendiluze, zure ama prestatu zaizu haurra zaintzeko. Zuk, Iñaki Murua, ordea, haurra haurtzaindegira eraman nahi duzu.
I. Murua:
Hobe dira haurtzaindegiak,
eman bakoitzai beriak,
haurrak haurrakin bizitzen ditu
bere komeriak.
Ama aditu egiak
ta ez tristetu begiak.
Nere haurrarentzat ez nituzke nahi
amonan maniak.
A. Mendiluze:
Nere manien ikara,
horrekin kutsatu zara,
horregatikan eraman behar
dezula bertara.
Bainan aditu alaba,
ez gero eraman hara!
Familiakin baino hobeto
nun egongo da ba?
I. Murua:
Hasi hara eramaten,
ta ideara egiten,
familia ez da haur batentzako
beti onena izaten.
Ausartuko naiz esaten,
arrazoi on bat emate,
egun guztia ez du pasako
karamelu jaten.
A. Mendiluze:
Amonak nahi du harrapa,
zuk nahi ez, hauxe da marka!
Karamelurik ez det hartuko
kalterako da ta.
baina ez nigandik aparta!
Hori da erru galanta!
Zainketak sobran izango ditu,
maitasuna falta.
I. Murua:
Han ibiliko da alai
eta jolasean lasai,
gainera dauzka hiru edo lau
pertsona bere zai.
“Hortxe isili egon hai!
Erori egingo da ai!”
Ume mukizu mimatu baten
ama ez dut izan nahi!
A. Mendiluze:
Mimatzearekin izu
eta kejan jo eta su,
bainan nik ama zer den badakit,
egidazu kasu!
Maistrarekin fio zu,
ona dala badakizu;
baina hari ama deitutakoan
damutuko zaizu!
Zuk, Loidisaletxe, maitasunezko mezu bat bidali zenion zeure maiteari Aitor Mendiluze mezulariarekin. Zer gertatuko ordea, eta zure maitea mezulariaz maitemindu da.
Doinua: Nere senarrarekin.
J.J. Loidisaletxe:
Adar jotze polita
nei egin didazu!
Nere maitea orain
zurekin daukazu.
Eta horrek jartzen nau
erreta jo ta su!
Eskutitzan izena
aldatu al dezu?
A. Mendiluze:
Nola nik nere lana
ondo egin dedan,
ez det ezer aldatu
zuk diozun eran.
Baina nahiz mezu ona
bidali aukeran,
hark aina esan nahi du
nola ematen dan.
J.J. Loidisaletxe:
Mezulariak daude
guri zerbitzeko,
honek egin duena
hain da harritzeko!
Nik soilik esan nizun
buzoian sartzeko,
neu’re nahikoa nintzan
seilua jartzeko!
A. Mendiluze:
Topo egin gendun da
zer erremedio!
Harrek konbidatuta
ni etxera io.
Zure mezuak soilik
ez zion balio,
urrutikoa baino
gertukoa nahio.
J.J. Loidisaletxe:
Neskatxa kendua dit
neri ondotikan
eta horrek mindu nau
oso gogotikan.
Nahiz saltorik ez dedan
eingo balkoitikan,
hurrena saiauko naiz
telefonotikan.
A. Mendiluze:
Aurrez aurre saiatu
behar da hizketan,
ez badezu egon nahi
ondoren penetan.
Bainan berriz zugana
joango naiz benetan,
karta bat idazteko
urtebetetzetan.
Doinua: Haizeak bidali du.
Puntua:
Errepidea malkoz
bustitzen da sarri...
Jexux Mari Irazu:
Irratitik entzun det
gauza horren berri,
eta ez ibiltzekotan
estu eta larri;
edan dunak bolante
aurrian ez jarri!
Puntua:
Kartzeletan ematen
al dute txanpaina?
Aitor Mendiluze:
Emango baliete
hobe alajaina!
Neroni ez naiz inoiz
bertan egon baina,
kontentu izatean
bazkaltzeko aina!
Puntua:
Hogeigarren mendeko
bukaeran gaude:
Aitor Mendiluze:
eta ez gera geure
buruaren jabe.
Munduan makina bat
arazo badaude,
horra hor hogei mende
ezer lortu gabe.