Saltar al contenido

Título y logo de la página

Ondarea guztiona delako
 
Mostrar/ocultar menú principal de navegación
Bertsoaren haria Hernanin
Estitxu Eizagirre Kerejeta, 2014
 1997KO EUSKAL HERRIKO TXAPELKETA | 1999KO GIPUZKOAKO HERRIARTEKO TXAPELKETA | 2000ko hamarkada 

 

gaiak

1999KO GIPUZKOAKO
HERRIARTEKO TXAPELKETA

 

      Arduraduna: Unai Agirre

      Non-noiz: Abenduaren 19an jokatu zen, Azpeitiko Izarraitz pilotalekuan. 2.000 entzule kabitu ziren, estu estu-eginda. Zarautz Jai-Txiki eta Erniope taldeak aritu ziren lehian. Talde bakoitzetik, bertsolari hauek: Zarautz Jai Txikiko Julen Zulaika, Andoni Egaña eta Iñigo Manzisidor “Mantxi”, Erniopeko Txomin Garmendia, Amaia Agirre eta Jexux Mari Irazu.

 

 

SAILKAPENA

 

      Txapeldun

            Zarautz Jai Txiki: 1.856,5 puntu

      Txapeldun orde

            Erniope: 1.830 puntu

 

      Taldeak: Taldekako izaera hori medio, inoiz izan den partehartzerik jendetsuena izan zuen. Aspaldi txapelketan atera ez edo bertsoa utzita zutenek ere parte hartu zuten. 24 talde aritu ziren. Taldea bertsolariek, gai-jartzaile banak eta epaile banak osatzen zuten. Guztira, 166 lagun bildu ziren taldetan, hauetatik 101, bertsolariak. Donostia eta Deba behea parte hartu gabe geratu ziren, epez kanpo izena eman zutelako.

      Oholtzatik herrira: Txomin Garmendiak horrela definitu zuen Herri arteko txapelketa: “Ez dakit, ez ote den izango Gipuzkoan izan den txapelketarik herrikoiena.” (Euskaldunon Egunkaria, 1999-9-8). Andoni Egañak ere, “Herriko bertso giroa indartzeko era bezala” ikusten zuen txapelketa hura (Diario Vasco, 1999-9-8).

      Herri askotan aspaldi bildu ez zen jendea elkartu zen,txapelketa prestatzeko aitzakian. Eta txapelketa bera antolatzeko ardura ere herrira eraman zen, Felix Irazustabarrena epaileak azaldu zuenez: “Txapelketaren helburua bertsolari eta bertsozaleak antolakuntzan inplikatzea da eta lehen faseko joan-etorriko saioak lekuan lekukoek antolatuko dituzte.” (Gara, 1999-9-8).

      Herri izaera horri eusteko, txapelketa eskualde mailan hasi zen.

      Oso giro ezberdina lortu zen: kanporaketa asko afalostean jokatu ziren, herrien arteko desafioak piztu ziren, eta txapelketa giroa baino jai giro handiagoa izan zen finalean ere.

      Nahasketa helburu: Belaunaldi ezberdinak elkarrekin nahastea eta tradizio eta estilo ezberdinetako bertsokerak lehiarako berreskuratzea zen txapelketaren helburua. Eta lortu zen, parte hartu zuen bertsolari gazteenak 18 urte baitzituen, eta zaharrenak 71. Horrela definitu zuen Imanol Lazkanok: “Txapelketa bat baino gehiago da erakusketa bat. Gipuzkoan urteotan bertsolaritza izan denaren argazkia izango da.” (Euskaldunon Egunkaria, 1999-9-8).

      Andoni Egaña ere kontziente zen txapelketa hura transmisiorako bide egokia zenaz: “Asko erraztu du belaunaldien arteko harremana. Guretzat inportantea da gazteagoei eta gu baino plaza gutxiago egiten dituztenei gure esperientzia batzuetan eta eskarmentua besteetan transmititzea.” (Gara, 1999-12-20). Bapo bete zuten lan hau, Julen Zulaikak nabarmendu zuenez: “Txapelketa honetan izugarri ikasi dut.” (Gara, 1999-12-20)

[Bertsolaritzaren datu-basea]

 

 

BERTSO ESKOLAKOAK SAILKAPEN TAULAN

 

      Finalean:

— Jexux Mari Irazu, “Erniope” taldearekin: Amaia Agirre, Aitor Usandizaga, Txomin Garmendia.

      Final erdietan:

— Andoain-Urnieta taldea: Aitor Mendiluze, Jokin Sorozabal, Joxe Mari Mujika “Anatx”, Jon Garmendia “Txuria”, Fermin Argiñarena (epaile)

      Lehen fasean:

— Hernani-Txisplau taldea: Gorka Tolosa, Maialen Lujanbio, Itziar Eizagirre, Aritz Zerain, Mikel Iturbe (epaile).

— Hernani-Ereñozu taldea: Unai Agirre, Iker Alustiza, Ibon Miner, Estitxu Eizagirre, Juanjo Uria (epaile), Mikel Peruarena (gai-jartzaile).

— Hernani-Iraulio taldea: Iker Osa, Jon Iraola, Eñaut Agirre, Iñaki Zelaia, Joxe Luis Urdangarin, Joxe Anjel Oiartzabal (epaile), Xabier Legarreta “Arano” (gai-jartzaile).

 

      Txapelketekin saltoak ematen goaz, Belodromotik BECera, gauza salgarriak egin nahi dira, eta halako batean jendea mentalizatu zen “hori hor doa, baina tartean taka, ertzetik kuña bat sartu behar dugu “, Horregatik egin zen Herriartekoa, eta Gipuzkoako Txapelketarekin hasiera hartan zalantza asko egon zirelako ere bai. Kuantitatiboki Gipuzkoatik zegoen parte-hartzerik handiena Txapelketa Nagusian, eta jende igualtsua iristen zen bietan finalera, eta batzuek esaten zuten Txapelketa Nagusi bat bi aldiz egitea bezala ote zen. Zalantza horien artean, beste zerbait egitea pentsatu zen. Bazegoen aurrekari bat, Euskadi Irratian garai batean Joxerra Gartziak egin zuena, eta handik esperientzia ona zuen jendeak.

[Jokin Sorozabal]

 

      Tartean behin egin beharrekoa, oso esperientzia polita izan zen. Aurretik etorri ziren Hernaniko auzoetako txapelketak, eta batetik auzotako horrek nola funtzionatzen zuen ikusita, eta bestetik Pernando Amezketarra Sariaren garaian herriartekoak nola funtzionatzen zuen ikusita, hortik etorri zen egiteko asmoa. Denak kantuan jarrita egitea defendatu nuen Gipuzkoako Elkartean, adin eta maila guztietakoak bilduko zituena.

[Jexux Mari Irazu]

 

      Gipuzkoako Herriarteko Txapelketa gauza oso polita izan zen, beste helburu batzuekin egindakoa. Oso parte-hartzailea, antolatu eta kantatu behar zutenak denak nahastuan. Herriz herri bilera asko egin ziren, bertso eskola eta taldeekin harreman asko... saio asko afaritan egin ziren... nahiz txapelketa izan, kantatzeko ere trankilxeagoa zen. Merezi izan zuen.

[Jokin Sorozabal]

 

      Gipuzkoako Elkartean antolatzen eta kantatzen aritu nintzen eta niretzat oso berezia izan zen. Ni sartzerako filosofia landuta zeukan Elkarteak, eta nik oso bat egin nuen filosofia horrekin: oinarria zaindu, behar duen garrantzia eman, azpi azpitik lan egin, jendea lotu, zerbait nahi duenak zerbait eman dezala, elitea eta elitea ez dena nahastu, txapelketaren inpultsoa baliatu eta bestela aukerarik ez lukeen jende bat finalera sartu...

[Unai Agirre]

 

      Honek poso handi bat utzi zuen. Gai-jartzen eta abar parte hartu zuen jende asko izan da gero bertsolaritzari eutsi diona. Tartean behin hori egin behar da. Garai hartan ere baziren ikuspegi desberdinak horren inguruan, eta ikuspegi bat zen bertsolaritza mota bat bultzatzea, esfera batekoa. Eta beste ikuspegi bat zen gurea, bertsolaritza bere osotasunean hartu eta bere osotasun bultzatzea, auto-antolakuntzaren ikuspegitik. Herriartekoak 200 lagun inguru jarri zituen lanean. Lanean hainbesteko taldea jartzen duen ekitaldi batek, derrigor zerbait utzi behar du, txapeldunez gain. Eta utzi zuen. Hori ez da inoiz gaizki etorriko.

[Jexux Mari Irazu]

 

      Hernanin eztabaida egon zen herriko hiru taldeak orekatu edo bat ona egin. Afizioak nahi zuena egin balitz, hiru bertsolari handienak bilduko ziren, baina barrutik ikusi genuen txapelketaren filosofia bertso eskolan aplikatu behar zela. Hernanin nahastuan atera ginen denok, gutxiago ibiltzen zirenak, plazaz plaza zebiltzanak, gazteak, zaharragoak... taldeak orekatu egin genituen eta ez zen talderik oso aurrera iritsi.

[Unai Agirre, Hernani-Ereñozu taldea]

 

      Oso giro ona sortu zen. Hernanin berehalako emaitzak oso onak izan ez baziren ere, nik uste luzera begira oso emaitza onak eman zituela.

[Aritz Zerain, Hernani-Txisplau taldea]

 

      Gure taldeak bi saio egin genituen Errenteriaren kontra, eta galdu egin genuen. Nahiz eta ez hain talde gogorra eduki espero genuen pasa egingo ginela, hasi aurretik. Baina Errenteriak uste baino bastante bertsolari hobeak ekarri zituen. Bertsotan egin egiten zuten. Baina oso giro ona sortu zen gure artean eta oroitzapen oso ona daukat.

[Unai Agirre, Hernani-Ereñozu taldea]

 

      Herriarteko Gipuzkoako Txapelketan, Oiartzunen Hernanik galdu egin zuen eta gero bueltako saioa Peña Otañon egin zen. Gustatu zitzaidan hernaniarrek saio hartan zer egur eman zuten. Hor gustura aritu nintzen epaile.

[Joxe Angel Oiartzabal, Hernani-Iraulio taldea]

 

 

ENTRENAMENDUAK

 

      Orduan lagunartean pasatzen genuen ondo eta badakit lagunartekoa zela, baina nork bere burua estutzen duenean eta atzera jartzen denean ez du bertsotan egiten. Bilera batzuk egin genituen Aitor Mendiluzeren baxeran, astero bilduz. Han lagunartean gustura sentitzen nintzen baina bateko juradua, besteko publikoaren tentsioa, eta kamerak... ez da nire mundua.

[Joxe Mari Mujika, “Anatx”, Andoain-Urnieta taldea]

 

      Erniope taldean bestela harreman zuzenik izango ez nuen jendearekin biltzen ginen: Txomin Garmendiarekin eta, Amaia Agirreren baxeran. Ariketa batzuk ere baziren, ustez lehenagoko mentalitate batetik begiratuta arraro xamarrak zirenak, “gauza baten alde, kontra eta erdibidea”. Eta gogoratzen naiz Txominekin entrenamendutan nola ibili ginen: gaia jarriko dugu, “kondoia”. Propio aritzen ginen mutur xamarreko gaiak jartzen, haietan ondo egiten bazuen errazean ongi egingo zuelako. Txomin erdibidean jartzen genuen, hori garbi geneukan. Batek alde, besteak kontra, eta Txominek nolabait ere maneiatu. Hori zen estrategia “bestela ere berea botako dik, asike bukaerarako utzi”.

[Jexux Mari Irazu, Erniope taldea]

 

 

FINALA

 

      Oso gauza politak egon ziren: Txomin Garmendia bat, nahiz eta bertsolari ona izan adinagatik finalera iritsiko ez zena Irazuren eta eskutik finalera iritsi zen! edo Iñigo Mantzizidor “Mantxi” bat, nahiz eta oso ona etorri oraindik oso gaztea zena Egañaren eskutik finalera iritsi zen! Eta finalean demostratu zuten bertsotan egiten zutela! Txapelketa oso berezia izan zen.

[Unai Agirre]

 

      Finala ere oso hunkigarria izan zen, bi talde eta bi mila lagunetik gora joan zen ikustera... oso txapelketa polita izan zen.

[Jexux Mari Irazu, Erniope taldea]

 

 

1999-09-17, Hernani

 

 

      Taldeak: Hernani-Txisplau vs Andoain-Urnieta

      Gai orokorra: Kursaala.

 

        Jokin Sorozabal:

Bertsotan hasi beharra degu

Kursaal zahar horren peskizan

azken aldian beste hainbeste

mintzatu izan den gisan

ta nik ez dakit egin dutenak

gaur zer pentsatzen dabiltzan,

pareta okerrak dauzkan etxeak

ezin du zuzena izan.

 

      Joxe Mari Mujika “Anatx” mendizalea da eta Maialen Lujanbio sherpa, mendizaleari tresnak garraiatzen laguntzen diona. Gaur 8.000 metrotik gorako hamalaugarren mendia igota etxerantz zoazte maldan behera.

 

        M. Lujanbio:

Azkenik egin dugu

rekor nabarmena

nagusiak poza eta

sherpak nahiko pena

zerorri izango zera

munduan aurrena

motxila aurrekaldean

eraman duena.

 

        J.M. Mujika “Anatx”:

Gizonak atzetikan

motxila aurrera

baina gizona ere

heldu gailurrera

orain pozez beterik

nihoa etxera

mila esker Maialen

portatua zera.

 

        M. Lujanbio:

Gaur arte egin nituen

zortzi milako bi

eta hamalaugarrena

pixkana erori

zuk beti behar artean

mila puro lodi

nik’e probatu nahi det

oxigeno hori.

 

        J.M. Mujika “Anatx”:

Estuasun batean

puruarekin arre

eta zurekin ere

ez nago haserre.

Puruak kalterikan

ez dauka ezer’e

aukera orain dezu

nahi badezu erre.

 

        M. Lujanbio:

Mendian gora joaten

nintzan tirri-tarra

gailurreko fotoa

balio bakarra

berde, zuri eta gorri

ditu hamar marra

har zazu zuretzako

zure ikurrin zaharra.

 

        J.M. Mujika “Anatx”:

Zu portatu zerade

sherparen neurrira

eta eraman nauzu

behar zan tokira

nahi badezu fotoa

nahi bazu dizdira

eraman nahi zintuzket

nik Euskal Herrira.

 

 

      Puntutan aritzeko gaia: Joxe Mari Mujika “Anatx” - Gorka Tolosa. Arratsalde plana egin duzue eta Santa Barbarara joan zarete eskalatzera. Momentu honetan sokak jartzen ari zarete.

 

        G. Tolosa:

Igo beharko degu

poliki-poliki

        J.M. “Anatx”:

azkar ez naizela joango

beronek badaki

        G. Tolosa:

soka eteten hasi

egin leike aurki

        J.M. “Anatx”:

baina bide berria

nahi nuke ireki.

 

        J.M. “Anatx”:

Zuk badakizu karga

handia detena

        G. Tolosa:

Ordun bada ezpada

abitu aurrena

        J.M. “Anatx”:

neretzat jarri behar da

sokarik fuerteena

        G. Tolosa:

fuerteena ez dakit baina

behintzat lodiena.

 

        G. Tolosa:

Leheno kontu hauetan

ibili al zera?

        J.M. “Anatx”:

Prueba bat egina det

nik zure antzera

        G. Tolosa:

behintzat ez zaitez erori

gaur sokatik behera

        J.M. “Anatx”:

hortikan probetxurik

ezin da atera.

 

        J.M. “Anatx”:

Arratsalde bat pasa

nahi nuke gustora

        G. Tolosa:

horretarako dugu

bastante denbora

        J.M. “Anatx”:

hanka sendoak dauzkat

igo nahi det gora

        G. Tolosa:

ez bagera erortzen

behean dagoen zulora

.

        G. Tolosa:

Esku handiak baina

tripa ere berdin

        J.M. “Anatx”:

hala ere saiatu

nahi nuke ahalegin

        G. Tolosa:

gainean dezun karga

gora igo ezin

        J.M. “Anatx”:

zuk nire paretikan

zeuk ezin aldegin.

 

        J.M. “Anatx”:

Argala degu baina

ni naiz azkarrena

        G. Tolosa:

baina hori ez da hemen

gauza inportanteena

        J.M. “Anatx”:

berehala pasako naiz

ermitan barrena

        G. Tolosa:

hori izan liteke

gauzarik onena.

 

        G. Tolosa:

Baezpa Aita Gure bat

errezatu zazu

        J.M. “Anatx”:

zerorrek egin zazu

baldin badakizu

        G. Tolosa:

gaurko gauza onean

zuk egin nahi baezu

        J.M. “Anatx”:

ni ez naiz eroriko

zertan hainbat izu.

 

        J.M. “Anatx”:

Mendian igotzeko

egin da planoa

        G. Tolosa:

badaezpada zugandik

ni urruti noa

        J.M. “Anatx”:

Elutxetan ere bada

plan oso sanoa

        G. Tolosa:

orain ere jarri dit

gaurkoan amoa.

 

        G. Tolosa:

Lehenago karga asko ta

gehiago hartu nahi

        J.M. “Anatx”:

nerekin eramango det

egon zaitez lasai

        G. Tolosa:

Ez duela gauza ona

hartzen diot usai

        J.M. “Anatx”:

zergati jarri zera

eroritzeko zai?

 

        J.M. “Anatx”:

Nahiz ta soka fuerteak

ditugun hor bota

        G. Tolosa:

hori esanda ere

neri ez dit inporta

        J.M. “Anatx”:

Elutxetara noa

ezin det igota

        G. Tolosa:

a zer bi baserritar

burutikan jota.

 

 

1999-09-17, Ereñozu

 

      Taldeak: Hernani-Ereñozu vs Xenpelar

      Osaba-ilobak zarete, Iker Goñi iloba eta Ibon Miner osaba, apaiza gainera. Gaur, ilobak, osabaren mesanotxean kuxkuxean zebilela kondoi pakete bat aurkitu du. Oraintxe sartu da osaba gelara.

 

        I. Goñi:

Hauxe ikusi eta

ezin erretira

nere buruan duda

bat dantzan hasi da

hau galdetu nahi dizut

osaba begira:

Hemengo globo hauek

niretzat al dira?

 

        I. Miner:

Kuxkuxero zer ari haiz

kajoian lanean?

Lotsagabe ari haiz

beraz gehienean,

globoekin jostatuko

hazten haizenean

probetxu aterako

ziot bitartean.

 

        I. Goñi:

Itxuraz sortu dizut

hainbat enbarazu

osaba lasai egon

egidazu kasu

ni zalantzatan nago

orain bertan aizu:

Nola erabiltzen diran

esplika zaidazu.

 

        I. Miner:

Galdezka segitzen dek

iloba hala ere

baina ez nau jarriko

oraingoan grabe.

Alper-alperrik ari

zara lotsagabe

eta ikasiko dek

esplikatu gabe.

 

        I. Goñi:

Orain ikusten zaitut

eskuak dardarka

osaba urduri zaude

ene hau da marka!

eta esan behar dizut

eta osaba barka:

Kadukazio fetxa

pasatuta dauka.

 

        I. Miner:

Estu hartu nau bada

honek azkenean

ai lotsa gabe nola

ari den lanean

horregatikan daude

kajoi barrenean

onak ibiltzen ditut

 

patrikan soinean.

 

      Lau hilabete dira haurdun geratu zarela, baina gaur medikuak datorren haurrak atzeratua izateko posibilitateak dituela esan dizu.

 

        Unai Agirre:

Senarrarekin haurdun jartzea

pentsatu nuen lehenbizi.

Mediku jaunak hitz egin eta

eskemak dizkit gaur hautsi

baina bazterrak ezin litezke

kontu honekin nahasi

atzeratua mundu berri bat

gertatu liteke kasi

bi gauzak egin beharko ditut

irakatsi ta ikasi.

Esan didana asimilatzen

lan handia det oraindik

baina benetan maiteko zaitut

hori ondo badakit nik.

Amak altzoan hartu ezkero

ez dago ume eskasik

atzerapenak ez du gauz txarrik

edo hainbesteko gaitzik

mundu honetako joan-etorrian

traba bat gehiago baizik.

 

 

1999-09-24, Oiartzun

 

      Taldeak: Hernani-Iraulio vs Oiartzun

      Udako gau izartsu magiko batekin gozatzera joan da Jon Martin Oihalekuko bordara, ez da asko gozatzen ari baina, Iker Osa moskitoak du horren errua.

 

        Jon Martin:

Izarrak aidean eta

borda hau tarteko

zeruan bakarrikan

nengoke hobeto.

Mendi guztia duzu

hegan egiteko

eta nigana zatoz

kozka egiteko.

 

        Iker Osa:

Zuretzako badaukat

nahiko borondate

baina nonbait omen naiz

mesede aina kalte.

Ni ere izar bat naiz

enteratu zaite

ni ere txikia naiz

bertan jarri arte.

 

        Jon Martin:

Izar urrezko denen

eztizko dizdira,

ilargia ere orain

begira ari da.

Jatea baino gauza

hobeak badira

eta disfruta zazu

zerura begira.

 

        Iker Osa:

Zuk esandakoari

ezin egin kasu.

Txintxo-txintxo etorri ta

omen enbarazu.

Neretzat ere izarrak

hortxe daude aizu

zurekin bat gozatzen

utzi akidazu.

 

        Jon Martin:

Orain arte nengoen

nahikoa atsegin

gogoa daukat hola

dena gera dadin.

Badaezpada kozka

ez zaidazu egin

edo bestela zuk zeuk

hartuko dezu min.

 

        Iker Osa:

Teorian jatorra

eroa praktikan

nik nere esaera

badaukat patrikan.

Neskak bidali zaitu

bakarrik, utikan

ta horregatik zaude

moskeaturikan.

 

 

      Elkarrekin karrera ikasitakoak zarete, gaur topo egin duzue. Zu, Itziar Eizagirre bulego batean idazkari eta guzti, eta zu, Jon Garmendia “Txuria”, kristalak garbitzen kanpoko aldetik.

 

        I. Eizagirre:

Kobratzea da gauza handia

lana ez degu sanoa.

Inbidi pixkat ote didazun

hartua dizut susmoa.

Goi karguetan igotzeko ere

gerora badut asmoa,

zuk aldamioan iraun ezazu

ni aszensorean noa.

 

        J. Garmendia “Txuria”:

Aszensorean kontuarekin

utzia nauzu erreta.

Aizu mesedez azken hitza det

eta ipini arreta

diskrezioa utzi behar det

ta jarraitu garbiketa

bestela berriz aldamiotik

erori behar det eta!

 

 

      Bi futbolista zarete. Zu, Aritz Zerain, regionaleko jokalaria zara eta beti jokatzen duzu. Zu, Jon Garmendia “Txuria”, eliteko jokalaria zara, baina beti bankilotik ikusten dituzu partidak.

 

        A. Zerain:

Diferentzi ugari

degu alajaina

handiagoa dezu

patrikan tamaina

baina jokatzen banaiz

aizu zure aina.

Eserita egoteko

zera zu bikaina.

 

        J. Garmendia “Txuria”:

Eserita nago ni

gainera gustora

horregatikan nola

ninteke aztora.

Misterrak ez nau sartzen

sekula jokora

lesionatuko naizen

beldur izango da.

 

      Tximeleta kolekzionista zara, kolezioko bilduma osatzeko mota bakar bat falta zaizu. Lore baten gainean ikusi duzu eta harrapatzeko eskua luzatu duzunean, zast! Ihes egin dizu.

 

        Maialen Lujanbio:

Latinez duen izenarekin

nahiz izan mila endredo,

gau eta egun pentsatzen nuen:

nere eskutan balego...

Lore gain baten ikusi det ta

barrena jarri zait bero,

alde egin dit ta geratu naiz

erdi pozturikan edo

gerorako zer izango nuke

ametsa bete ezkero?

 

 

      Zu, Itziar Eizagirre, zure kotxe deportiboan Xoxokan gora zoazela garo-gurdia luze bezain zabal duen Aitor Mendiluzerekin egin duzu topo.

 

        I. Eizagirre:

Kotxea “rojo pasion”

ta gurpilak hori

hiritar txulo honek

zenbat kategori!

Aizu baserritarra

larga batzuk tori

pazientzia galtzear

naukazu galzori

zenbat astokoa da

zure kotxe hori?

 

        A. Mendiluze:

Bakarra dauka eta

doa lasai-lasai

beraz, egon beharko

noiz mugituko zai

biak ez geralako

hor kabitzeko gai.

Ehun zaldiak mantsotu

beharko dira bai

astoak ez badie

pasatzen utzi nahi.

 

 

1999-10-09, Errenteria-Orereta

 

      Taldeak: Hernani-Iñatzu vs Xenpelar

      Zu, Unai Agirre, isunak jartzeko asmoarekin zabiltzan udaltzaina zara. Hara non ikusten duzun kotxe bat egundoko abiaduran. Kotxea geratu eta autotik jaitsi da Aitor Albistur udaltzainburua balantzaka.

 

        U. Agirre:

Walky talkytik pasa

didate lau mezu

ta hau harrapatzera

joan naiz jo ta su

kartzelara joateko

moduan zaude zu

ta gainera bidea

ezagutzen dezu.

 

        A. Albistur:

Kotxeakin abailan

ibiltzen naiz usu

abiaduran bainaiz

guztietan maisu

berde edo gorria

ez du inporta aizu

daltoniko naizela

ahaztu egin al zaizu?

 

        U. Agirre:

Halere hasiko naiz

ondotik herritan

daltonikoa dala

nola esan ditan.

Failo handiegirik

ez duzu begitan

abiadura dago

numero txuritan.

 

        A. Albistur:

Arrazoia izango

duzu nonbait tira

baina ezin aritu

jefeari begira

nire mendeko tipoa

harrotzen ari da,

paga jaitsiko dizut

gainera erdira.

 

        U. Agirre:

Holakoa zinanik

gaur arte ez nekin

eta haserre xamar

nago gaur zurekin.

Paga jaisteari zuk

nahi baduzu ekin

baina osatuko dut

gaurko multarekin.

 

        A. Albistur:

Honek egiten ditu

mila gauza gordin

gustora egon nahi nuke

zure multarekin

baina ene laguna

gaur ez zabiltza fin

alkoholemia kontrola

ez didazu egin.

 

 

      Zuek bi errugbi taldeko jokalari zarete. Azken partiduan Jon Ansak Estitxu Eizagirreri buruarekin kolpe bat eman eta hortzak dilindan utzi zizkion. Orain jatetxe batean egin duzue topo, txuleta jaten ari den Jonek purea jaten ari den Estitxu nabaritu du berari begira.

 

        J. Ansa:

Nere kaskoan badet

nik nahikoa indar

hortzak barreiatuak

belarretan zehar

zu ez haserre jarri

ta ez jarri zakar

rugbirako ez dezu

hortzarikan behar.

 

        E. Eizagirre: [Hortzik gabe bezala bokalizatzen du]

Aitortu behar tipoak

txispa bai badula

postizorikan ez det

ipini sekula

jakin zure botika

probatu duzula

uste al duzu zopak

fideoa zula?

 

        J. Ansa:

Ai nolako grazia

nolako algara!

Lehen jada esaten zuen

eta orain “jada”

arbitroentzat hobe

zaude orain hara

partidotan gutxigo

kexatuko zara.

 

        E. Eizagirre:

Bai, hortzek ez didate

egiten ez traba

zelaiaren erdian

nitunetik laga.

Zuk bi txuleta pare

jan dituzu jada

gaurkoan begi gabe

aterako zara.

 

        J. Ansa:

Orain kardoa zara

lehen zinen lorea

ez dut ondo ulertu

zure umorea

alderdi on bat ere

badauka ordea

irabazten baduzu

merito doblea.

 

        E. Eizagirre:

Hitz egiten ez duzu

nahi adina zentzun

konturatu “kardoa”

nola esan didazun

hauxe desio dizut

lagun modu gozun:

ea mingainai kozka

egiten diozun.

 

 

1999-10-10, Hernani

 

 

      Taldeak: Hernani-Iraulio vs Oiartzun.

      Zu, Arkaitz Goikoetxea, korrikalaria zara, ez nolanahikoa gainera, munduko txapelduna. Gaurko honetan, ordea, eskuan zenuen poltsa ostu eta korrika alde egin dizu lapurrak. Eñaut Agirre poliziarengana joan zara eta guztia kontatu diozu.

 

        A. Goikoetxea:

Aztoratuta nengoen

poltsa(re)kin zeharo

eta bi segundu ere

ez dira igaro.

Ni bizkorra naizela

hori ziur dago

baina lapurra ere

ez zen motelago.

 

        E. Agirre:

Guk geldirik daukagu

aurre eta atzea

poliziaren bizitza

hau da bizitzea!

Zuk pasatu badezu

holako trantzea

ez duzu pentsatuko

nik harrapatzea?

 

        A. Goikoetxea:

Hain lotsa gutxi zuenik

ez nuen igerriko

poliziak badira

zerorren neurriko

poliziak ez badu

neurririk jarriko

pentsa ezazu ez dela

hona etorriko.

 

 

Hernani-Iraulio taldea 1999ko Herriarteko Txapelketako argazki ofizialean.

 

        E. Agirre:

Orain pasatu dana

ederra izan da,

grazi pixkat egin dit

egia esanda

recordman-a utzita

ihesi joan da

nonbait dopatu gabe

egongo zinan da!

 

        A. Goikoetxea:

Lapurrak erasan dit

modu berezian

poltsa eskutik kendu

lehenengo jauzian.

Ni motzean naiz ona

ehun metro hesian

ta ezin nion jarraitu

distantzi luzian.

 

        E. Agirre:

“Benga segi atzetik”

hartu nauzu estu

baina ez naiz aurkitzen

joateko prestu.

Milioiak darabiltza

eskurikan esku

hamar mila peztaren

premirikan ez du.

 

 

1999-11-11, Beasain

 

      Taldeak: Goierri-Ordizia vs Andoain-Urnieta.

      Askotan bezala, Jokin Sorozabal, atzo gauean parrandara atera zinen. Gaur goizean zure alboan norbait dagoela iruditu zaizu. Begiak ireki eta Mikel Mendizabal ikusi duzu zure ondoan biluzik.

 

        J. Sorozabal:

Esnatu eta aldamenean

nor ote duten zalantzan,

atzo Beasaingo bertso saioa

oso luzea izan zan.

 

        M. Mendizabal:

Itxura onik ez du azaltzen

Jokin zure aurpegiak

ez zera ari ametsetan eta

zabal itzazu begiak.

 

        J. Sorozabal:

Nik aitortzen det ez daukadala

itxurarik ederrena,

zure ondoan esnatu naiz ta

sustoarena da dena.

 

        M. Mendizabal:

Nola gertatu zan esangoizut

ez zaitezen egon dudan:

Zuk ekarri behar ninduzun baina

neonek ekarri zintudan.

 

        J. Sorozabal:

Besten etxea bilatu ezinik

lagunaren ahalegina

jakin nahi nuke zenbat tokitan

jo ote zuen txirrina.

 

        M. Mendizabal:

Asmatu nuen portala eta

ondo sartu nuen giltza.

Zu ez zinake hemen egongo

ni etorri ez banintza.

 

        J. Sorozabal:

Komunerako ohitura det nik

goizean jeiki orduko

ta espero det han ez gerala

biok batera sartuko.

 

        M. Mendizabal:

Ahaztuko komona ta has dezagun

maitasunaren jokoa

ahaztu dezagun zer pasatu zan

goza dezagun gaurkoa.

 

 

1999-12-05, Tolosa

 

      Taldeak: Erniope vs Andoain-Urnieta.

      Jon Garmendia “Txuria”, medikua zaitugu. Eta zu, Txomin Garmendia, bere gaixoa. Txomin, mila aldiz aztertu zaitu eta mila galdera egin dizkizu medikuak. Azkenean, esan dizu zure lanerako adikzioa dela zure gaixotasuna, lana gehiegi gustatzen zaizula alegia.

 

        T. Garmendia:

Aspalditxoan erdi-gaixorik

hauxe da gauza ziurra

oraingo hontan osasunetik

nik hartua det egurra.

Etengabean lan egiteko

izan det beti adurra

sendagile hau ona ez ote dan

hori da nire beldurra.

 

        J. Garmendia “Txuria”:

Lana noiznahi da langilearen

sufrimendu enbarazu

gerri aldetik benetan gaizki

aspaldian zabiltza zu.

Medikua naiz ta jakituna

beraz orain egin kasu

eta ohetik egin daitekeen

lanen bat hartu ezazu.

 

        T. Garmendia:

Nere aldean izango dezu

ikasketa berezia

eta nik berriz, sendatutzea

ez ote det merezia?

Nik uste nuen lana nuela

osasuna eta bizia,

baina halere, zintzo egingo det

esaten dezun guzia.

 

        J. Garmendia “Txuria”:

Nere esana betetzekotan

seguru zaude zeharo,

baina garaia pasatu da eta

erremedioak akabo!

Aizazu Txomin, zuk ere Txomin,

bazenekien lehenago

gorputz zaharreko edadearentzat

medikuntzarik ez dago.

 

        T. Garmendia:

Egia esan, holako gaitzik

ez nun izaten gazterik

orain gerritako minez nago ta

badaukat buruhausterik

ta mediku honek esan duenak

neri utzi nau tristerik;

gizajo honek gaur ez daduka

diru ametsa besterik.

 

        J. Garmendia “Txuria”:

Leheno oheko lanan kontua

aipatu dizudanez nik

uste dedanez pixka bat gaizki

nenbilelarik jadanik.

Aizazu Txomin, orain ez zazu

esan arrazoi dudanik

gerritik gaizki bazabiltz ez da

zutzat oherako lanik.

 

 

      Zu Aitor Mendiluze bertsolaria zara eta Jexux Mari Irazu argitaletxe bateko zuzendaria. Durangoko azoka dela eta Aitor, zure biografia idazteko konpromezua hartu zenuen eta baita bete ere. Jexux Marik, ordea, ez du zure lana argitaratu nahi.

 

        A. Mendiluze:

Ni nolakoa naizen

ederki dakizu,

bertsotan ez naizela

ni inorren maisu.

Hala ere, memoriak

egin ditut, aizu,

ta zuri memoriak

failatzen al dizu?

 

        J.M. Irazu:

Hirurehunen bat orri

ederki beterik

denak letu ditut ta

a zer zurikerik!

Barkatu, hau ez dago

argitaratzerik

ez baitezu kontatzen

gezurra besterik.

 

        A. Mendiluze:

Nik zure enkargua

kunplitu det garaiz,

baina orain ez zaude

zu aurpegi alaiz.

Egia da, gezurrak

kontatzen ditu maiz,

ez al zera ohartu,

bertsolaria naiz!

 

        J. M. Irazu:

Lehendik ere banuen

halako oroitza

pentsamendu horretan

pasatu det goiza,

baina neurtu ondoren

zure hitz bakoitza

ez zait interesatzen

nortasun bikoitza.

 

        A. Mendiluze:

Nik kontatu dedana

egia izanik

gezur pixka bat ere

erantsi diot nik,

baina ez du izango

oso tratu onik.

Berriro ez agindu

alperreko lanik.

 

        J. M. Irazu:

Plazaz plaza daukazu

halako jarduna,

zure bizimodua

hain da ezaguna.

Kanpotikan zer zeran

jendeak entzuna,

orain idatzi zazu

sentitzen dezuna.

 

 

      Gertutik ezagutu zenituen GALen zipriztinak, lagun bat hil baitzizuten. Irratian entzun duzu Espainiako Gobernuak esan duela GALen auzia berehala ahaztu behar dela.

 

        Jexux Mari Irazu:

Gobernuak beti badu

eskupean hainbat truko

ez gaituzte nahi bezala

betiko zirikatuko

ta lehen afera ahazteak

ez ote gaitu minduko?

Gurea ez da izango,

hori ez degu hartuko.

Lurpean daudenak eta

hainbat zauritu lekuko,

ederki pentsatu zuten

kolpe gogorrena nun jo;

egin bezate legea

gu ez gera beldurtuko

haiek aspaldi ahaztu zuten

guri ez zaigu ahaztuko.

 

Brouard eta Muguruza

horren postura finean,

oin ederrakin hasiak

horren era gordinean.

Beste hainbateko zerrenda

beti odolaren minean,

orain ere segitzen dun

Gerestaren izenean.

Zer eman behar diegu

halakoei ordainean?

Barruan sufrimendua

etengabeko grinean

egin bezate legea

segi bezate zinean,

oroitzapena ez da ahazten

hilobiaren gainean.

 

Pertsonak eta herriak

biak sartu nahi lurpera,

baina barrutikan dira

kimu berriak atera.

Orain hamabost urte hasi

gauzak egin du zahartzera.

Lehengo berriak al datoz

orain berriz berritzera?

Zerbait egin beharra dago

horretaz jabetzen gera,

baina hobe pentsatuta

aurkituko degu era,

barkatu, barkatu leike

nahiz ez iritsi ahaztera

adiskidetzeko prest gaude

berdinetik berdinera.

 

 

      Hitza: Ametsa. Jon Garmendia “Txuria”k alde kantatuko du, Jokin Sorozabalek kontra eta erdibidean Aitor Mendiluze geratuko da.

 

        J.G. “Txuria”:

Amets goxotan bete ohi dut nik

gau beltzetako despentsa.

Ametsik gabe errealitate

onik ez dagola pentsa.

Hizlari batek behin esan zu(e}n da

hola egingo defentsa:

Ameslaria hil leike baina

inoiz ez haren ametsa.

 

        J. Sorozabal:

Ametsa inoiz ez dela hiltzen

hori omen da jakina

gure herriak ere egina du

bere ametsik handina

baina amets soilak neretzat behintzat

urria du etekina

deus egiteko gai ez direnak

kontsolatzeko egina.

 

        A. Mendiluze:

Gu joan da ere ametsek segi

behar dute indar betean,

besterik egin ezin duenak

ametsa ez du kaltean.

Nahiz ta ametsak bizirik segi

gu mundu hontatik joatean

egi bihurtzen saia gaitezen

bizi geran bitartean.

 

 

      Zu, Aitor Mendiluze, burua galtzeraino maitemindua zaude. Txomin Garmendiak maitasun kontuak ez ditu kontuan hartzen.

 

        A. Mendiluze:

Nere bihotza joan da

nahiko urrutira

berak maite duena

zegoen tokira.

Zuk ez dezu federik

horretan ta tira

maitasuna(re)n kontuak

zer diren begira,

ez dira sinisteko

sentitzeko dira.

 

        T. Garmendia:

Aitor nik nahi nizuke

gaur jakinarazi

batekin dezu

hortxe mila grazi

ta erdi eroturik

hor zabiltza kasi

ta hauxe nahi nizuke

nik adierazi

burua galtzerikan

ez dula merezi.

 

        A. Mendiluze:

Horrela hitz egiten

ote du lagunak?

Burua galduta nik

nolako jardunak

zer ekarriko ote

dit etorkizunak?

Nahiz ta burua galdu-

arazi kuttunak

ez al du gehigo galtzen

bihotzik ez dunak?

 

        T. Garmendia:

Bihotz kontua izan

liteke mikatza

eta beti zuzentzen

ez dago erraza.

Ahoa zabaldurikan

harzazu arnasa

mundua handia da

bizi zaitez lasa

eta neurritikan

zu ez zaitez pasa.

 

        A. Mendiluze:

Pentsatu gabe ez da

pasatzen egunik,

baina ez uste neurririk

pasatzen degunik.

Zuk ez badezu izango

zuretzat kutttunik,

ez badezu maiteko

halako lagunik,

lasai zabiltza baina,

erruki zaitut nik.

 

        T. Garmendia:

Aitor zuk maite dezu

Maria Antoni

ta zer esan behar (d)iot

gazte polit honi

hemen hasarratzerik

ez baita komeni.

Hortik etorri leike

hamaika agoni;

bi ho(r)i(e)tatik aspaldi

pasea nago ni.

 

 

1999-12-19, Azpeitia: Finala

 

      Taldeak: Erniope vs Zarautz Jai-Txiki.

      Julen Zulaika-Jexux Mari Irazu.

      Julian Retegi pilotariaren zale amorratuak zarete. Zuk, Julen Zulaika, uste duzu hobe duela erretiratzea. Jexux Mari Irazuk aldiz, frontoian noiz berragertuko zain dago.

 

        J. Zulaika:

Hamaika txapel buru gainean

egindako lanarekin

orain saioa bajatu zaio

eta ez dabil horren fin

frontoira ez joanda hobea duela

behar duzu lagun jakin

ehizera joanda nahikoa dauka

daukan edadearekin.

 

        J. M. Irazu:

Ehizera joanda miatu ditu

zenbait uso eta laino

baino oraindik ez da iritsi

erabat eskasteraino.

Aupa julian segi zazula

ia jubilatzeraino

haren herrena hobea baita

zenbaiten bi hankak baino.

 

        J. Zulaika:

Garai batean bizkorra gendun

azkarra eta nahiko bala

baina gaur egun galduta dauka

lehengo hori, eginahala.

Hanka herrenarena zuk ere neri

esan dezu berehala

baina ez zera zu konturatzen

hanka sartuko duala.

 

        J. M. Irazu:

Harek hankarik ez du sartuko

zer den ez zuen ikasita

handi xamarra gerta liteke

banakoarekin hasita

baina binaka oraindik ez da

Julian zaharra etsita

ta joatekotan joan dadila

azken txapela jantzita.

 

        J. Zulaika:

Batek noiz hasi ta noiz bukatu

norberak behar ikasi

eta Julian garai batean

gendun jaun eta nagusi.

Orain frontoira ez joatea

hobe izango da kasi

beregatikan sufritu baino

nahiago det ez ikusi.

 

        J. M. Irazu:

Hark partiduak jokatzen ditu

sufritu ez, jokatzeko,

desiratzen ni nago frontoira

Julian zaharra itzultzeko.

Jenio biziz, indar betean

beti kopeta beltzeko

holakoren bat beharko baita

Goñi arrastuan sartzeko.

 

        J. Zulaika:

Arrastotikan irtenda dabil

bere buru galduakin

baina Julianek galduak dauzka

lehengo zenbait etekin.

Frontoira ere joan dadila

beste lantxoren batekin

ta partiduak eman ditzala

Xabier ta Tolosarekin.

 

        J. M. Irazu:

Retransmisio ona izango da

gerta litekeen apurra

ta partiduak eman lezake

emozio eta beldurra.

Lau’terdikoan “mano a mano”

elkarri emanaz egurra

Azkoitin ongi etorria eta

Azpeitin berriz agurra.

 

 1997KO EUSKAL HERRIKO TXAPELKETA | 1999KO GIPUZKOAKO HERRIARTEKO TXAPELKETA | 2000ko hamarkada